| | Achtergrond
Kaart van het bredere gebied rond het Volvimeer
Op 8 oktober 2006 trokken zware stortvloeden een spoor van vernieling door akkers, bebouwde gebieden en infrastructurele voorzieningen in de prefectuur Thessaloniki, Centraal Macedonië, Griekenland. Dit soort plotselinge overstromingen ontstaan als er binnen enkele uren heel veel regen valt, waarbij zich gewoonlijk woeste stromen vormen die met grote kracht door plattelands- en stedelijke gebieden trekken en alles op hun pad wegvagen. Om de gevolgen van deze overstroming in kaart te brengen zullen we het gebied ten noorden van het Volvimeer onderzoeken.
Dit gebied behoort tot een half-bergachtige regio waarin ook het tektonisch actieve bekken van Mygdonia ligt, ongeveer 60 kilometer ten oosten van de stad Thessaloniki. Het gebied telt een paar kleine dorpjes en bestaat overwegend uit landbouwgrond.
In deze casestudy zie je hoe remote sensing kan helpen bij het constateren en beheren van overstromingen. Je leert hoe je met satellietradarbeelden van voor en na de overstroming de getroffen gebieden kunt afbakenen en informatie over de overstroming kunt verkrijgen.
Synthetic Aperture Radars (SAR) voor aardobservatie zijn actieve, zijwaarts gerichte sensoren op satellieten die dag en nacht beelden kunnen leveren. Ze werken met golflengtes waarmee ze door wolken, rook en enige plantengroei heen kunnen dringen, in tegenstelling tot optische systemen, die meestal alleen overdag en bij gunstige weersomstandigheden dienst doen. Zie voor meer informatie over radartechnologie het gedeelte 'Remote Sensing/Beginselen van Remote Sensing' in Eduspace.
Voor waterbewaking is het relevant dat de op een radarbeeld vastgelegde terugverstrooiing afhankelijk is van diverse parameters, zoals gemiddelde oppervlakteruwheid en de diëlektrische eigenschappen van het gevolgde medium.
- Bij gladde oppervlakken is sprake van spiegelreflectie en is de vastgelegde terugverstrooiing zwak. De radarbeelden vertonen dan donkere tonen, waarbij gebieden met kalm water goed te herkennen zijn. Bij wind en/of stroming neemt de oppervlakteruwheid van het water echter toe, met een grotere terugverstrooiing als gevolg, wat zich vertaalt in meer lichte tonen op de radarbeelden.
- Onder droge omstandigheden ligt de diëlektrische constante van de meeste natuurlijke materialen tussen 3 en 8. Water heeft een hoge diëlektrische constante (80) - ten minste tien keer zo hoog als die van droge grond. Dat betekent dat de diëlektrische constante van de bodem groter is naarmate de vochtigheid ervan toeneemt. De terugverstrooiing is dan ook groter.
Op deze SAR-opname zijn verschillende kenmerken te zien
Op een SAR-beeld zijn waterlichamen in het algemeen donker, terwijl gebieden die heel nat zijn (maat niet bedekt zijn met water) licht zijn. Andere gladde oppervlakken zoals wegen, snelwegen en terreinen zonder begroeiing zijn betrekkelijk donker, terwijl infrastructuur zoals gebouwen, dorpen en steden heel helder is. Heuvels en bergen worden vervormd weergegeven doordat de sensoren van de radarsystemen zijwaarts gericht zijn.
De beelden die we in de oefeningen gebruiken, zijn gemaakt door de ASAR-radarsensor aan boord van de Envisat-satelliet.
De gegevens waarmee we in deze oefening werken, zijn drie Envisat/ASAR-beelden met de volgende eigenschappen:
1. Opnamedatum: 10/10/2006, dalend, spoor 7, aftaststrook IS2, invalshoek: 19,20° – 26,70°, ruimtelijke resolutie: ongeveer 28 m, pixelgrootte: 12,5 m
2. Opnamedatum: 25/10/2005, dalend, spoor 7, aftaststrook IS2, invalshoek: 19,20° – 26,70°, ruimtelijke resolutie: ongeveer 28 m, pixelgrootte: 12,5 m
3. Opnamedatum: 5/10/2004, dalend, spoor 7, aftaststrook IS2, invalshoek: 19,20° – 26,70°, ruimtelijke resolutie: ongeveer 28 m, pixelgrootte: 12,5 m
|  | Indruk van de schade door de overstromingen van oktober 2006 | |
De eerste opname (10/10/2006) is twee dagen na de overstroming gemaakt, terwijl de andere twee opnamen zijn gemaakt onder droge omstandigheden, respectievelijk één jaar (25/10/2005) en twee jaar (5/10/2004) voor de overstroming. Zoals je ziet, hebben alle opnamen precies dezelfde technische eigenschappen om ervoor te zorgen dat de omstandigheden tijdens de opnamen vrijwel gelijk zijn. Ze zijn ook alle drie in dezelfde tijd van het jaar gemaakt (oktober), om verschillen in vegetatie te vermijden die te zien zouden zijn als ze in verschillende seizoenen waren gemaakt.
Je kunt rechts in het menu een zipbestand (Thessaloniki.zip) downloaden met alle opnamen.
| |
