 | | | | |
| | | | | |
|
Kustverandering DonaudeltaOlievlekkenOntbossing Nationaal park BardiaBassin van de CongorivierOlifantenreservaat Kaming SonitpurKilimanjaroRondoniaShillong en GuwahatiIjs Antarctica 2003Gletsjers analyseren met radarbeeldenKlimaatverandering en gletsjersTerugtrekken van gletsjers in de AlpenStroming van gletsjerijsObservatie van gletsjers in de HimalayaRemote sensing van ijs en sneeuwVerstedelijking CaïroCordobaKathmanduHimalayaKathmanduvalleiLagosVegetation Beschermd natuurgebied AnnapurnaSpoorloos in de AndesNgorongoro Conservation AreaBinnendelta van de NigerZuid-Amerika
| | | | | | | Gletsjers
Een gletsjer is een grote rivier van ijs die heel lang blijft bestaan, op land wordt gevormd en beweegt als reactie op de zwaartekracht. Een gletsjer wordt gevormd door jarenlange ijsaangroei op hellend terrein. Gletsjerijs bevat de grootste voorraad zoet water op aarde en alleen de oceanen vormen een grotere totale watervoorraad. Op elk continent zijn gletsjers te vinden, behalve in Australië.
Er zijn twee basistypen gletsjers:
- Alpiene gletsjers, die in berggebieden te vinden zijn;
- Continentale gletsjers, die in verband worden gebracht met ijstijden. Tegenwoordig bevinden dat soort gebieden zich op Groenland en Antarctica.
De kleinste alpiene gletsjers die in bergvalleien worden gevormd, worden valleigletsjers. genoemd. Grotere ijslagen kunnen een hele berg, bergketen of zelfs een vulkaan bedekken; dit type wordt een ijskap genoemd. IJskappen voeden afvoergletsjers, dat zijn ijstongen die zich tot de valleien onder de ijskap uitstrekken, ver van de grenzen van die grotere ijsmassa’s. Afvoergletsjers worden gevormd door de beweging van ijs vanaf een poolijskap, of een ijskap uit een berggebied, naar de zee.
Profiel van een typische alpiene gletsjer
CIRQUES: bijna ronde uitsparingen in gesteente die worden gevormd als een gletsjer richting de berg schuurt (de hoogste plek waar sneeuw en ijs zich verzamelen).
ARÊTES: steile en scherpe gesteenteranden die worden gevormd door twee gletsjers die elk aan een kant van een bergkam eroderen.
HOORNS: 3 of meer cirques die naast elkaar liggen.
GLETSJERMEREN: meren die zijn ontstaan door schurende bewegingen van gletsjers - ze zijn vaak in cirques te vinden.
Een aantal termen die met gletsjers te maken
Gletsjers vormen landschappen
Een gletsjermeer is een meer dat is ontstaan door een smeltende gletsjer.
Aan het eind van de laatste ijstijd lieten terugtrekkende gletsjers vaak grote stukken ijs achter. Toen dit ijs smolt ontstonden er meren. Tegenwoordig zijn die meren vaak omringd door glooiende heuvels die ook wel drumlins worden genoemd. Ook vind je hier ander bewijs dat er een gletsjer is geweest, zoals morenen, eskers en bewijzen van erosie zoals lijnen en gletsjerkrassen op grote stenen die door de gletsjer zijn vervoerd. Zulke rotsen noemt men zwerfstenen. Al deze kenmerken zijn ook in het voorgebergte van de Alpen te vinden.
Uitbraakoverstromingen van gletsjermeren
Tegenwoordig laten de gletsjers een grote leegte achter als ze zich in hoge berggebieden terugtrekken. In de holte die eerst door gletsjerijs werd gevuld, bevinden zich nu meertjes. De oevers zijn gemaakt van morenen: dammen van zand, kiezels en stenen met een zwakke en instabiele structuur. Ze veranderen voortdurend door inzakkende hellingen, instortingen enzovoort. De morenen lopen het risico om door te breken door de druk van het stijgende waterniveau in het meer.
Een morenedam kan in principe op twee manieren breken: als gevolg van een externe oorzaak of door zelfvernietiging.
Zulke uitbraakoverstromingen (glacial lake outburst floods of GLOFs) zijn rampzalige ontladingen van water dat vooral van smeltende gletsjers komt. Door de snellere terugtrekking van gletsjers in de afgelopen tijd zijn veel gletsjermeren groter geworden. Een enorme ontladingsgolf die door een steenverschuiving of een lawine van sneeuw of ijs van de gletsjer ontstaat, kan een GLOF veroorzaken.
Zulke gletsjermeren zijn gevaarlijk, maar het in kaart brengen en controleren ervan is heel kostbaar omdat ze erg afgelegen liggen. Satellietbeelden zijn daarom een belangrijk controle-instrument.
| |
| | Observatie van gletsjers in de Himalaya IntroductieOnderzoeksgebiedDe gletsjers van KhumbuImja-gletsjerOefeningen Locatie van het onderzoeksgebied, Khumbu HimalOntwikkeling van gletsjermeren in de Khumbu HimalGletsjerterugtrekking bij de HonkugletsjerLinks Meer informatieEduspace - Software LEOWorks 3Eduspace - Download glacier_worksheet1.zipglacier_worksheet2.zipglacier_worksheet3.zip
|
