Platform
Hoe geavanceerd de instrumenten voor remote sensing ook zijn, je zult ze toch op een afstand van de aarde moeten brengen om een redelijk overzicht te krijgen. Daarom is remote sensing nog een betrekkelijk nieuwe wetenschap. Vóór de uitvinding van heteluchtballonnen en vliegtuigen was het niet mogelijk om het aardoppervlak systematisch verticaal te fotograferen.
 | | | Foto van Londen; bron: Window on the UK 2000 |
Vliegtuigen
Een van de meest voor de hand liggende manieren om de aarde op afstand te fotograferen, is vanuit een vliegtuig. Daartoe zijn ze uitgerust met camera's. De eigenschap van vliegtuigen (voor remote sensing-doeleinden) is dat ze betrekkelijk laag vliegen (slechts enkele kilometers hoog) en dat ze daardoor alleen afzonderlijke foto's van een beperkt bereik kunnen maken. Op de foto's zijn wel veel details te zien, zoals auto's, mensen, bomen, enz.
Luchtfoto West-Londen Willen we vanuit een vliegtuig onderzoek doen, dan moet het weer zodanig zijn dat we een redelijke kans hebben veel foto's te kunnen maken; op de foto's van dit soort camera's is het daarom meestal tamelijk helder weer (d.w.z. weinig bewolking). Een nadeel is dat vliegtuigen niet altijd kunnen worden ingezet (bijvoorbeeld 's nachts of bij mistig of regenachtig weer, terwijl soms juist dan een beeld nodig is).
Hier is een voorbeeld van een luchtfoto. Herken je alle details: auto's, strepen op de weg, de ramen van de gebouwen, dubbeldekkerbussen, enz.?
| | | Ariane 5 vlucht 112 |
Satellites
In 1957 luidde een belangrijke gebeurtenis een nieuw tijdperk in voor aardobservatie. In dat jaar werd de eerste satelliet gelanceerd door de Sovjet-Unie (Spoetnik).
Wat is een satelliet eigenlijk? Enig idee? Kun je enkele satellieten opnoemen?
Een satelliet is een hemellichaam in een baan rond een planeet of een hemellichaam dat zich rond een planeet beweegt. Een algemeen bekend voorbeeld van een satelliet is de maan.
De maan wordt een 'natuurlijke satelliet' genoemd, omdat ze niet door de mens is gemaakt. 'Kunstmatige satellieten', daarentegen, zijn door de mens gemaakte voorwerpen in een baan rond een planeet.
Als wetenschappers het op het gebied van remote sensing over satellieten hebben, welke bedoelen ze dan: de kunstmatige of de natuurlijke? Waarom?
Zie antwoord 1 onderaan de pagina
Opmerking: Hierna wordt met satelliet steeds bedoeld wat wetenschappers eronder verstaan: een kunstmatige satelliet.
Een satelliet kan niet 'vliegen' en op eigen kracht los van de aarde komen. Daarvoor is een raket nodig (zie foto links).
Een voorbeeld van een raket is Ariane. Ariane is de Europese draagraket.
Satellieten vliegen niet maar volgen een omloopbaan. Een omloopbaan is de weg die een hemellichaam volgt rond een ander, groter hemellichaam. Meestal is een omloopbaan quasi-cirkelvormig.
Voorbeelden zijn de baan van de aarde rond de zon en die van de maan rond de aarde.
Tegenwoordig zijn satellieten de belangrijkste platforms voor remote sensing. Ze zijn uitgerust met sensoren voor toepassingen die uiteenlopen van de bestudering van het weer tot onderzoek van landschappen, natuurrampen en vegetatie. Sommige kunnen zelfs door de wolken heen 'kijken' en 's nachts opnamen maken. Het voordeel boven vliegtuigen is dat satellieten na lancering altijd beschikbaar zijn, zodat het niet nodig is een vlucht te plannen wanneer er beelden nodig zijn. Bovendien kunnen satellieten beelden maken van uitgestrekte gebieden.
| | ERS-1 satellietbeeld van een zeer verontreinigde zee | |
Met een vliegtuig zou het bijvoorbeeld bijna ondoenlijk zijn om de hele oceaan af te speuren naar gevallen van olievervuiling door schepen. Met een satelliet is dat een stuk eenvoudiger. De sensor aan boord van de satelliet maakt regelmatig opnamen van de oceaan en er hoeft maar iemand naar te kijken om te weten of de oceaan schoon is.
Het satellietbeeld hier laat een zwaar verontreinigde zee zien (zwart). De opname werd in december 1992 gemaakt door ERS-1, tien dagen nadat de Griekse olietanker Aegean Sea voor de kust van Noord-West Spanje in tweeën was gebroken. Destijds werd vanuit de speciale patrouillevliegtuigen alleen verontreiniging van het kustgebied geconstateerd, terwijl het satellietbeeld uitwees dat een veel groter gebied getroffen was.
Kun je nog een situatie bedenken waarin een satelliet beter van pas zou komen dan een vliegtuig voor waarnemingen van de aarde? Waarom?
Zie antwoord 2 onderaan de pagina
Maar ook satellieten hebben hun beperkingen. Als een satelliet zich boven Australië bevindt, kan hij natuurlijk geen beelden van Europa maken. Is een beeld van Europa nodig, dan zijn er twee mogelijkheden: wachten tot de satelliet Europa passeert (maar dat kan een paar dagen duren) of nog een satelliet inzetten. Dat is een van de redenen waarom er zo veel satellieten nodig zijn: anders zouden we geen - min of meer - volledig beeld van de aarde kunnen krijgen.
Antwoord 1: Kunstmatige , want het zijn door de mens gemaakte voorwerpen die zijn ontworpen om de aarde vanuit een omloopbaan te observeren.
Antwoord 2: Bij bosbranden bijvoorbeeld (zou met een vliegtuig gevaarlijk zijn) of bij tropische cyclonen
| 
