ATV 5: Einde van een tijdperk, start nieuw hoofdstuk bemande ruimtevaart
ESA's vijfde en laatste geautomatiseerde ATV-vrachtschip (Automated Transfer Vehicle) vertrekt in de nacht van 29 op 30 juli op reis naar het internationale ruimtestation ISS. Om 1.44 uur Nederlandse tijd lanceert een Ariane 5 ES-raket het vrachtschip vanaf de Europese ruimtehaven in het Frans-Guyaanse Kourou naar een baan rond de aarde. ATV 5 komt medio augustus aan bij het ISS, waar het vracht levert aan de bemanning. Zes maanden later koppelt het vrachtvoertuig zich weer los, waarna hij zal opbranden in de atmosfeer. Daarmee komt ESA's ATV-programma officieel ten einde.
ATV is het meest complexe ruimtevoertuig dat ooit in Europa werd gebouwd. Het toestel is in staat op eigen houtje naar het ISS te vliegen en daar zelfstandig aan te koppelen. Daarbij verzekert het vrachtschip de veiligheid van de astronauten én de mensen op aarde.
Vanaf de eerste ATV-missie in maart 2008 is ESA’s Automated Transfer Vehicle onmisbaar gebleken voor het internationale ruimtestation ISS. Van alle voertuigen die de buitenpost bevoorraden heeft het ATV het grootste laadvermogen. Het volautomatische vrachtschip bezorgt niet alleen droge en vloeibare ladingen (zoals kleding, voedsel en water), maar duwt het ruimtestation indien nodig ook verder de ruimte in om hoogteverlies te compenseren.
Hoewel het toestel niet ontwikkeld is om astronauten te vervoeren, is er binnenin de ATV toch atmosferische druk aanwezig. Daardoor kan het vrachtschip na aankoppeling aan het ISS gebruikt worden als tijdelijke opslag of extra werkruimte voor de bemanning van het ISS. Wanneer het vrachtschip na zijn zes maanden durende verblijf in de ruimte weer terugkeert naar de aarde doet het ATV dienst als vuilniswagen: het veelzijdige voertuig neemt afval van de astronauten mee, dat samen met het ruimtevaartuig zelf boven een onbevolkt gebied in het zuiden van de Stille Oceaan opbrandt in de atmosfeer.
Naast zijn primaire functies zal ATV-5 – vernoemd naar de Belgische wetenschapper Georges Lemaître, de bedenker van de oerknaltheorie – hardware en procedures testen. Die apparatuur kan ruimtevaartorganisaties helpen bij hun voorbereidingen op toekomstige transportmissies.
Een van die experimenten is LIRIS (laser infrared imaging sensor). Deze lasersensor kan gebruikt worden in geleidings-, navigatie en controlesystemen voor voertuigen die niet-meewerkende doelen in de ruimte willen benaderen. Niet-meewerkende voertuigen zijn onder andere rondvliegende planetoïden en ruimte-afval.
'ATV Georges Lemaître is dan wel de laatste ATV, maar het programma is pas de eerste belangrijke stap in ESA’s bemande ruimtevaartavontuur', verklaart Thomas Reiter, hoofd van de afdeling Human Spaceflight and Operations bij ESA. 'Het ATV-programma heeft ons geholpen belangrijke technologieën te ontwikkelen, die als basis dienen voor toekomstige inspanningen.'
Toekomst
Na het einde van het ATV-programma zal de techniek achter het Automated Transfer Vehicle model staan voor de Europese servicemodule van NASA's nieuwe Orion-ruimteschip (het Orion Multi-Purpose Crew Vehicle). Dat voertuig moet astronauten en vracht bij toekomstige ontdekkingsmissies ver voorbij de aarde brengen. Tot nu toe heeft ESA toegezegd twee modules voor Orion te leveren; een voor zijn eerste vlucht in 2017 en een voor de eerste operationele missie in 2021. De beoordeling van het voorlopige ontwerp is op 23 mei afgerond.
Naast zijn rol bij Orion kan ATV-technologie op talloze andere manieren gebruikt worden, bijvoorbeeld voor het versturen van onderzoeksmonsters naar de aarde, voor het slepen van andere ruimtevoertuigen of als onderhouds- en reparatiemodule. Controlevoorzieningen, simulatoren en andere apparatuur die voor het programma werden opgetuigd kunnen bij toekomstige missies worden ondergebracht.
Meer dan dertig bedrijven uit tien Europese landen, Rusland en de Verenigde Staten werkten samen in het ATV-programma. Airbus is de belangrijkste industriële partner als het aankomt op de bouw van ATV. Thales Alenia Space Italy nam de levering van het omhulsel en laadruim op zich. In totaal werkten er 2000 mensen aan het ruimtevrachtschip en het daarbij behorende programma.
Verslag doen van de lancering?
Lanceringsevenement voor VIP’s en media
29-30 juli 2014
Planetarium van Brussel
Boechoutlaan/Avenue de Bouchout 10
B-1020 Brussel
Tel: +32 2 474 70 50
Dinsdagnacht / woensdagochtend: 00.00 – 03.00 uur
Let op! Verplichte registratie vooraf via estecpr@esa.int
Meer informatie?
Anna Jacobs, Nederlandse en Belgische country desk ESA
E-mail: anna.jacobs@esa.int
Mobiel: +31 6 5234 5872
ESA-TV
In samenwerking met Arianespace voorziet ESA-tv zenders en omroepen van gratis livestreams van de lancering. Ook zijn er enkele items voorbereid rondom de vijfde ATV-missie en het ATV-erfgoed. Meer informatie: http://www.esa.int/esatv/Television
Website
ESA's website (www.esa.int) doet verslag van de lancering middels een videostream en regelmatige updates.
Beeld
De laatste hoge-resolutiebeelden van ATV-5 zijn te vinden op:
ESA's Multimedia Galerij: http://spaceinimages.esa.int/Images.
ESA's fotobibliotheek voor professionals: http://www.esa-photolibrary.com.
Vragen rondom beeld en gebruik kunnen gestuurd worden naar spaceinimages@esa.int.
Sociale media
Volg ATV Georges Lemaître via:
– Twitter: @ESA, @ESA_NL, @ESA_BE, @ESAOperations en de hashtag #ATV5
– ESA's ATV-blog: http://blogs.esa.int/atv/
– ATV's fotoalbum op Flickr: https://flic.kr/s/aHsjLJMWSV
Daarnaast zullen er updates geplaatst worden op:
– Facebook: https://www.facebook.com/EuropeanSpaceAgency
– Google+: https://plus.google.com/+EuropeanSpaceAgency/
– YouTube: https://www.youtube.com/ESA
Over de Europese ruimtevaartorganisatie ESA
De Europese ruimtevaartorganisatie ESA is Europa's poort naar de ruimte. De in 1975 opgerichte intergouvernementele organisatie geeft vorm aan de Europese ruimtevaartcapaciteit en draagt er zorg voor dat investeringen in de ruimte voordelen opleveren voor de inwoners van Europa en de wereld.
ESA heeft 20 lidstaten: België, Denemarken, Duitsland, Finland, Frankrijk, Griekenland, Ierland, Italië, Luxemburg, Nederland, Noorwegen, Oostenrijk, Polen, Portugal, Roemenië, Spanje, Tsjechië, het Verenigd Koninkrijk, Zweden en Zwitserland. 18 van die lidstaten zijn tevens lid van de Europese Unie.
ESA heeft daarnaast nog samenwerkingsverbanden met acht andere EU-lidstaten. Via zo'n zelfde samenwerkingsverband draagt ook Canada bij aan ESA-programma's. Daarnaast werkt ESA nauw samen met de Europese Unie op het gebied van de Galileo- en Copernicus-programma's.
Door de financiële en intellectuele middelen van zijn lidstaten te coördineren kan ESA programma's en activiteiten ontwikkelen die veel verder gaan dan dat wat individuele landen kunnen doen.
ESA ontwikkelt de lanceerraketten, ruimtevoertuigen en grondfaciliteiten die nodig zijn om Europa mee te laten spelen in de voorhoede van de internationale ruimtevaart.
De Europese ruimtevaartorganisatie lanceert satellieten voor aardobservatie, navigatie, telecommunicatie en astronomie, stuurt sondes naar de verre uithoeken van het zonnestelsel en werkt samen met andere organisaties om de verdere verkenning van de ruimte mogelijk te maken.
Meer informatie? Neem dan contact op met:
ESA Media Relations Office
Tel: +33 1 53 69 72 99
E-mail: media@esa.int
