De laatste spannende uren...

Het is kwart over vier ’s ochtends, de ochtend van de lancering, en we zijn met de groep journalisten sinds half 3 lokale tijd in touw. Momenteel wordt Frank De Winne in zijn pak gehesen, een hele procedure waarbij de pakken van de drie bemanningsleden uitgebreid getest worden.

Het gebeurt in een grote kamer, in tweeen gesplitst door een glaswand. Aan de ene kant zit de crew, in vol ruimte-ornaat en in alle rust, aan de andere kant is het een fijne chaos vol Russen, internationale pers, beveiligingsmensen en veel camera’s.

De schrijvende pers, en ook ik, mag in groepjes even naar binnen. Uiteraard is er even de gelegenheid om te zwaaien, en ik moet zeggen dat het toch een bijzonder gevoel is om zoiets mee te maken met iemand die je persoonlijk kent.

Zo te zien heeft Frank er veel zin in, en hij heeft er duidelijk ook schik in om veel bekende gezichten aan de andere kant van het glas te zien passeren.

Na het passen van de pakken volgt een ander bekend ritueel: de bemanning rapporteert aan de baas van de Russische ruimtevaartorganisatie dat ze er klaar voor is. Dat gebeurt buiten op het plein, in vol ruimtepak en heel traditioneel. Het is mistig en donker, en het ritueel is heel kort. De commandant verklaart aan de voorzitter van de staatscommissie voor ruimtevaart dat de bemanning er klaar voor is, waarna de voorzitter de bemanning een behouden vlucht wenst en een zachte landing. Uitgezwaaid door een paar honderd mensen vertrekken ze naar het lanceerplatform.

Tijdens de walk-out loop ik Frank’s collega André Kuipers tegen het lijf. Hij is daar met de familie van Frank De Winne, en bij hem kriebelt het ook behoorlijk

Het wachten is nu op de lancering, nog een uur of drie te gaan. Voor ons is er intussen gelegenheid om te ontbijten, gevoed worden we hier ruim voldoende.

Gisteren was een dag met bezoeken aan verschillende gelegenheden. We hadden onder andere een rondrit door de plaats Baikonoer. Daar is overigens veel verwarring over, want de ECHTE plaats Baikonoer ligt 300 km verderop. De Russen noemden de lanceerbasis, die in de jaren ‘50-‘60 een van de meest geheime plaatsen ter wereld was, bewust zo om verwarring te zaaien over de echte lokatie.

Bij de lanceerbasis bevond zich vroeger slechts een gehuchtje genaamd Tyuratam aan de spoorlijn van Moskou naar Tashkent in Oezbekistan. De criteria om hier een basis te beginnen waren opvallend vergelijkbaar met die voor ESTEC. Er schijnt een groot verschil geweest te zijn: wij wilden ESTEC graag dicht bij Amsterdam, de Russen wilden Baikonoer liefst buiten bereik van de spionagevliegtuigen van de Amerikanen. Niet dat dat echt gelukt is, want er schijnt al een foto te zijn van een U2 midden jarig vijftig toen de Russen alleen nog maar de put aan het graven waren voor het eerste lanceerplatform.

Intussen is er bij het oorspronkelijke Tyuratam een stad verrezen die we ook kennen onder de naam Baikonoer, dus daar zijn er nu twee van om het eenvoudig te houden. Deze plaats is een wonderlijke mix van zeer armoedige woonblokken, met daartussen massa’s pleintjes met borstbeelden van beroemde ruimtevaartpersoonlijkheden, klassieke (lees: afzichtelijke) Sovjet-monumenten, en hele raketten.

Midden in de stad ligt een Soyuz, de raket waarmee ook Frank straks gaat, maar we ontdekten ook ergens een SS-17. Ik herinner me nog als klein jongetje in Amsterdam te staan om te demonstreren tegen zulke dingen (ik kom uit een links nest), toch aardig om er eens een te zien.

Daarna een bezoek aan het museum van Baikonoer, op de basis. Het is zoals je verwacht, veel foto’s, veel verheerlijking van personen die je niet kent en, heerlijk, geen enkele interactiviteit of moderne fratsen. Het ademt ruimtevaarthistorie op een manier zodat dat alleen hier kan.

Ook bezoeken we twee piepkleine huisjes, waar oa Gagarin de laatste nacht voor zijn lancering heeft geslapen. Het is nog in precies dezelfde, zeer sobere staat.

Succes! Hij is vertrokken, stipt om 11 minuten over acht. Het was een bijzondere lancering, want er was hier sprake van dichte mist, en dat schijnt redelijk zeldzaam te zijn in dit droge klimaat. Het vreemde was dat je tijdens de lancering niets zag, maar uiteraard wel het aanzwellende gebrul hoorde. Dat is een beetje angstaanjagend, want het lijkt daardoor of de raket recht op je af komt. Pas na een seconde of 10, 20 zagen we de raket boven de mist uitkomen. De vlucht liep geheel volgens plan, voor zover ik begrepen heb. Uiteraard tot opluchting van iedereen.

Het was daarna nog een hele klus om met de beperkte middelen alle Belgische televisiemensen hun werk (in vliegende vaart) via de satelliet naar het thuisfront te laten zenden.

Maar dat zit er op, gelukkig en de sfeer hier in het perscentrum is opgetogen en een beetje uitgelaten. Kan zijn dat de traditionele wodka ook een beetje helpt...

Wat rest is de spullen in het hotel bij elkaar te vegen en naar Moskou om daar de docking en het betreden van het station door Frank en zijn collega’s te kunnen volgen.