ESA’s Mars Express brengt nieuwe dimensie in Marsonderzoek
Voor het eerst in de geschiedenis heeft een satelliet onderzoek gedaan diep onder de oppervlakte van Mars. ESA’s planeetverkenner Mars Express toont verscholen inslagkraters, gesteentelagen en aanwijzingen voor de aanwezigheid van grote hoeveelheden ijs. Gisteren werden deze en andere onthullende onderzoeksresultaten gepresenteerd aan de pers.
Tot nu toe kon alleen ondiep onder het Marsoppervlak gekeken worden met behulp van data over kraterwanden, kloven of met theoretische modellen. De MARSIS-radar aan boord van Mars Express voegt definitief een derde dimensie toe aan onze kennis van de Rode Planeet: diepte. Mars Express missieleider Fred Jansen. ‘Mede dankzij deze radarbeelden gaat onze kennis van Mars met grote sprongen vooruit.’
Ondergrondse inslagkrater
Het MARSIS-team maakte de beelden van onder het Marsoppervlak met behulp van echo’s, opgevangen door de radar. Zo vond ze bijvoorbeeld een bijna ronde vorm, 250 kilometer in doorsnee, verborgen onder de Chryse Planitia laaglanden. Dit is een bassin of inslagkrater die mogelijk een dikke laag waterijsrijk materiaal bevat.
Ook in andere data werden vormen aangetroffen die duiden op ondergrondse inslagkraters. ‘Deze waarnemingen geven aan dat MARSIS-data gebruikt kan worden om nog veel meer verscholen kraters op de planeet te vinden’, zegt MARSIS onderzoeker Jeffrey Plaut.
Volgens missieleider Jansen kan zelfs de vondst van de eerste paar kraters grote gevolgen hebben voor de wetenschap: ‘Vaak worden met behulp van kraters leeftijdschattingen gedaan. Nu we weten dat onder de grond mogelijk veel kraters verborgen liggen, moeten we met die schattingen veel voorzichtiger zijn.’
De volledige wetenschappelijke interpretatie van de kraters onder het oppervlak is nog niet afgerond. Wel is al duidelijk dat Mars ooit een actieve planeet was. Onder meer door de foto’s van lava die over de kraterwanden is gestroomd.
Veel water
Behalve voor MARSIS is in het recente Marsonderzoek ook een hoofdrol weggelegd voor het meetinstrument OMEGA. Deze spectrometer verzamelde achttien maanden lang gegevens over het oppervlak van Mars. Uit de gegevens blijkt dat water – vooral in Mars’ jonge jaren – in grote hoeveelheden aanwezig was.
Op Mars hebben droge en natte episodes elkaar afgewisseld. De natte perioden zijn af te leiden uit de vondst van specifieke mineralen. Het ontbreken van geoxideerde mineralen toont aan dat het water niet honderden miljoenen jaren achter elkaar is blijven liggen, aldus Jansen: ‘Een paar miljoen jaar per episode, meer was het niet.’
Nature
De jongste resultaten van Mars Express verschijnen deze week in het wetenschappelijke tijdschrift Nature. Voorlopig blijft de planeetverkenner onderzoek doen: in september besloot ESA de missie met minimaal één Marsjaar (23 maanden) te verlengen.
‘MARSIS kan structuren en lagen ónder het oppervlak van Mars bloot leggen. Een taak die geen enkele andere sensor kan vervullen’, zegt hoofdonderzoeker van MARSIS Giovanni Picardi. ‘De radar kan nog veel vragen beantwoorden die van grote geologische betekenis zijn.’
