Europa bereikt de Maan

Onderweg naar de Maan heeft SMART-1 uitgebreide tests uitgevoerd met nieuwe technologieën voor ruimtevaartuigen. Deze technologieën moeten toekomstige planetaire missies mogelijk maken.

Op 15 november om 18.48 uur naderde SMART-1 de Maan het dichtst tot nu toe en bereikte de sonde de eerste zogenaamde "perilune" op een hoogte van ongeveer vijfduizend kilometer. Kort daarvoor, om even voor half zes, werd de ionenmotor van SMART-1 opgestart. Deze door de zon aangedreven elektrische motor wordt op dit moment ingeschakeld om de sonde in een vaste baan rond de Maan te brengen; een delicate manoeuvre.

De motor blijft de komende vier dagen vrijwel ononderbroken ontstoken. Daarna ontbrandt hij een aantal keren kort om SMART-1 via steeds kleinere cirkels in zijn uiteindelijke, operationele baan rond de Maan te brengen. Deze baan wordt bereikt op 13 januari 2005, als de sonde op een hoogte tussen driehonderd kilometer (boven de zuidpool) en drieduizend kilometer (boven de noordpool) om de Maan draait.

Het eerste belangrijkste doel de missie van SMART-1 is afgesloten met de aankomst bij de Maan. Dit doel was het demonstreren van nieuwe ruimtetechnologieën.

Het zonne-elektrische aandrijvingssysteem werd door en door getest tijdens een lange, spiraalvormige baan van ruim 84 miljoen kilometer die de sonde aflegde op weg naar de Maan. Deze afstand is vergelijkbaar met een interplanetaire reis. Het was voor het eerst dat een elektrisch voortgestuwd ruimtevaartuig voor zijn manoeuvre gebruik maakte van de aantrekkingskracht van de Maan. Dat deze test geslaagd is, biedt perspectieven voor de inzet van ionenmotoren bij toekomstige interplanetaire missies. SMART-1 heeft een demonstratie gegeven van nieuwe technieken die zelfstandige navigatie van ruimtevaartuigen uiteindelijk mogelijk maakt.

Zo werd het OBAN-experiment (On-Board Automatic Navigation) uitgevoerd voor het testen van navigatiesoftware op grondcomputers. Met deze software werden de exacte positie en snelheid van SMART-1 bepaald aan de hand van hemelobjecten die de AMIE-camera op de sonde in beeld bracht. Met deze technologie zullen ruimtevaartuigen in de toekomst zelf hun plaats in de ruimte en snelheid kunnen bepalen, wat de verkeersleiding ontlast. SMART-1 heeft ook tests voor verre-ruimtecommunicatie uitgevoerd. De experimenten KaTE en RSIS werden uitgevoerd voor het testen van radiotransmissies op zeer hoge radiofrequenties.

Met dergelijke transmissies kunnen ruimtevaartuigen in de toekomst steeds meer wetenschappelijke gegevens doorgegeven. Verder heeft SMART-1 aan de hand van het Laser Link-experiment uitgeprobeerd of het mogelijk is om voor communicatiedoeleinden vanaf de Aarde een laserstraal te richten op een ruimtevaartuig in de verre ruimte. Vooruitlopend op later maanonderzoek heeft SMART-1 onderweg al voorbereidende proeven gedaan met vier miniatuurinstrumenten die voor het eerst worden gebruikt in de ruimte: de AMIE-camera, waarmee vanuit de ruimte al beelden zijn gemaakt van de Aarde, de Maan en twee volledige maansverduisteringen; de röntgeninstrumenten D-CIXS en XSM en de SIR-infraroodspectrometer.

In totaal heeft SMART-1 332 rondjes om de Aarde gedraaid. De ionenmotor is op weg naar de Maan 289 keer ontstoken en in totaal ongeveer 3700 uur in bedrijf geweest. Daarbij is slechts 59 kilo xenongas verbruikt (van de 82 kilo). Al met al heeft de motor buitengewoon goed gepresteerd, waardoor de sonde twee maanden eerder dan gepland bij de Maan aankwam. Dankzij de extra beschikbare brandstof was het mogelijk de hoogte van de definitieve baan rond de Maan aanzienlijk lager bij te stellen.

De kortere afstand tot het maanoppervlak is een opsteker voor de wetenschappelijke waarnemingen die in januari beginnen. De extra brandstof wordt ook gebruikt om SMART-1 na afloop van de werkzaamheden in een stabiele baan rond de Maan te brengen. Bij verlenging van de wetenschappelijke missie gebeurt dit in juni 2005.

Meer informatie:

ESA Media Relations Division
Tel: +33(0)1.53.69.7155
Fax: +33(0)1.53.69.7690
Fax: +33(0)1.53.69.7690