Foton met twee Nederlandse experimenten in de ruimte
Twee Nederlandse wetenschappelijke experimenten zijn gisteren met succes in een baan rond de aarde gebracht. Ze zijn aan boord van de Foton M2 onderzoekscapsule, die met een Sojoez-raket vanaf de lanceerbasis Baikonoer in Kazachstan werd gelanceerd. De komende twee weken worden de experimenten nauwlettend gevolgd vanuit ESA’s controlecentrum Kiruna in Zweden.
De Foton-vlucht is mogelijk gemaakt door ESA en bevat 39 Europese experimenten, waaronder het Nederlandse Biofilter en Organics. Ook is aan de buitenkant de door ESA ontwikkelde en bij ESTEC voorbereide ‘Biopan’ experimententrommel gemonteerd. Het is de eerste keer dat Foton gelanceerd wordt vanaf de lanceerbasis Baikonoer. Voorheen startten de missies vanaf het Plesetsk Kosmodroom in Rusland.
Bacteriën
Biofilter, uitgevoerd door het bedrijf Bioclear in samenwerking met het Nationaal Lucht- en Ruimtevaartlaboratorium (NLR), onderzoekt de groei van bacteriën aan boord van ruimtevaartuigen. De proef moet antwoord geven op de vraag welke materialen in de ruimtevaart gevoelig zijn voor aantasting door bacteriën en onder welke omstandigheden die bacteriën het best gedijen. Ook wordt gekeken naar de rol die gewichtloosheid hierin speelt.
Het tweede Nederlandse experiment maakt onderdeel uit van de Biopan. Het heet Organics en is voorbereid door astro-biologen van de Universiteit Leiden. Organics, gefinancierd door het Nationaal Instituut voor Ruimteonderzoek SRON, onderzoekt de effecten van UV-straling en kosmische straling op polycyclische aromatische koolwaterstoffen (PAK’s). Dat zijn moleculen die vermoedelijk een belangrijke rol spelen in de evolutie van het heelal en het leven op aarde, maar die ook het milieu sterk vervuilen. De vraag is of PAK’s door straling uit elkaar vallen en in de ruimte dus een hogere afbraaksnelheid hebben.
Apparatuur
Op 16 juni landt de Foton-capsule op de grens van Rusland en Kazachstan, in een onbewoond gebied. Binnen enkele uren zijn helikopters ter plaatse om de wetenschappelijke apparatuur veilig te stellen. De tijdgevoelige experimenten worden direct naar Rotterdam gevlogen en voor analyse afgeleverd bij ESTEC in Noordwijk.
ESA werkt al achttien jaar samen met de Russische ruimtevaartorganisatie op het gebied van de wetenschappelijke Foton-missies. De volgende, Foton M3, staat gepland voor 2007.
