Nederlandse faculteit begeleidt waterprojecten in Afrika

Het Tiger initiatief kwam voort uit de Top voor duurzame ontwikkeling in Johannesburg (2002) en liep van 2005 tot 2009. Aardobservatiegegevens van ESA werden benut door lokale Afrikaanse organisaties. Bijvoorbeeld om de waterkwaliteit te monitoren, grondwater in kaart te brengen en de effecten van irrigatie in de landbouw te onderzoeken.

'Dat klinkt makkelijker dan het in werkelijkheid is', zegt Bert Boer, een van de projectleiders namens het ITC. 'Het gebruik van aardobservatiedata in Afrika staat nog in de kinderschoenen. Voor de Afrikanen is het zeker geen makkelijke opgave om vast te stellen welke gegevens ze nodig hebben, hoe je die opvraagt en uiteindelijk verwerkt in je eigen systemen.'

Kennisachterstand

De kennisachterstand in Afrika was halverwege Tiger I reden voor ESA om het ITC in te schakelen. Ook in de tweede fase van Tiger (2010-2012) gaat de Twentse faculteit trainingen geven aan de twintig geselecteerde projectorganisaties. Daarnaast slaat het een brug tussen de betrokken Afrikanen en kennisinstellingen wereldwijd. Onder meer de TU Delft, de Universiteit van Lissabon en het Belgische bedrijf VITO zijn betrokken bij de uitvoering van de projecten in Afrika.

Een belangrijk doel van Tiger II is de ontwikkeling van wetenschappelijke vaardigheden op het continent. Universiteiten, instituten en waterautoriteiten wordt geleerd hoe je aardobservatiegegevens het meest effectief kunt inzetten. Boer: 'Een van de projecten is erop gericht om de waterkwaliteit in grote meren zoals het Victoriameer te monitoren. Een ander onderzoekt overstromingspatronen door hevige regenval in Namibië. Door kennis op te doen over het verloop van zulke overstromingen, kan de bevolking in het vervolg eerder en adequater worden gewaarschuwd.'

Watermanagement

Alle projecten worden door lokale Afrikaanse organisaties uitgevoerd. ESA levert kosteloos de aardobservatiegegevens en investeert in de overdracht van kennis. In december werden vertegenwoordigers van alle projecten door het ITC naar Nederland gehaald voor een workshop. In april volgt een nieuwe training in Egypte waarin de toepassing van satellietgegevens voor watermanagement centraal staat.

'Een belangrijk punt in Tiger II is fondsenwerving', zegt Boer. 'De verschillende projectorganisaties zijn zelf verantwoordelijk voor de uitvoering. Los van de kennis en gegevens die ESA levert, hebben ze middelen nodig om de projecten uit te voeren. We moeten niet vergeten dat wij in het westen heel bedreven zijn in het opzetten en uitvoeren van toegepast wetenschappelijk onderzoek. Ik denk dat het onze taak is om Afrika waar mogelijk te helpen met het leren gebruiken van aardobservatiesatellieten. Om mensen te behoeden voor gevaren, een betere waterkwaliteit te realiseren en meer inzicht te geven in waterbronnen en het klimaat.'

Tiger II

Tiger is een internationaal initiatief dat bijdraagt aan de strategie van de Group on Earth Observations (GEO). Het wordt ondersteund door UNESCO, de Canadese ruimtevaartorganisatie, de Europese ruimtevaartorganisatie en het Afrikaanse Ministerial Council on Water (AMCOW).