StarTiger vol verwachting naar Finland
De Europese ruimtevaartorganisatie, ESA, hoopt het succes van het eerste StarTiger-project te kunnen herhalen. Deze keer is de plaats van handeling de technische universiteit in het Finse Tampere, waar StarTiger2 ideeën moet opleveren voor “intelligente” ruimtekleding waarmee de gezondheid van de astronauten kan worden gecontroleerd terwijl zij aan het werk zijn.
Het Institute of Electronics van Tampere University of Technology (TUT) heeft al vele jaren ervaring met het verrichten van onderzoek naar en ontwikkelen van “slimme” kleding en geavanceerde elektronica, terwijl de ontwerp-, test- en productievoorzieningen van het laboratorium van het instituut in alle opzichten beantwoorden aan de eisen gesteld in het kader van StarTiger.
“Het doel van StarTiger2 is een prototype te ontwikkelen van een “slim”, daadwerkelijk te gebruiken ruimtepak dat voorzien is van een fysiologisch bewakingssysteem,” aldus Eike Kircher, hoofd van ESA's Basic Technology Research Programme (TRP) en een van de initiatiefnemers van StarTiger. "Met het STAR-pak, zoals wij het hebben genoemd, kunnen we lange tijd achtereen in bijna realtime alle vitale gezondheidsparameters meten”.
Aan de fysiologische effecten van de ruimteomgeving en het welzijn van de astronauten is sinds het begin van de ruimtevaart steeds veel aandacht besteed. Weliswaar wordt de gezondheidstoestand van de astronauten voor, na en tijdens de ruimtereis gecontroleerd, maar de meeste controles die tijdens de vlucht plaatsvinden, worden uitgevoerd als onderdeel van diverse testprocedures, en bovendien worden maar weinig gegevens verkregen via continue meting.
Daaarom zou een slim ruimtepak zo goed van pas komen, zeker nu ESA op de langere termijn bemande missies voorbij de lage omloopbaan wil gaan uitvoeren. Dan is slimme kleding bijvoorbeeld nodig om de toestand en plaats van de astronauten te kunnen volgen tijdens een wandeling op Mars.
In een veel nabijere toekomst zou het STAR-pak, wanneer het eenmaal goed is uitgetest, kunnen worden toegepast in het nieuwe wetenschappelijke zuidpoolstation Concordia. Daar vinden nu al ESA-experimenten plaats, met name in het kader van ESA’s Aurora-programma.
StarTiger2-technologieën
In het STAR-pak worden een aantal geavanceerde technologieën toegepast: fysiologische meetinstrumenten; sensor-, communicatie- en verpakkingstechnologie; flexibele printplaten en LCD-materialen; weefsels en ingebedde elektronica.
De bedoeling hiervan is om hartslag, ademhaling, bewegingen en temperatuur continu en op discrete wijze te kunnen meten, zonder de drager van het pak te beperken in zijn bewegingsvrijheid. Deze metingen kunnen eventueel worden aangevuld met een vasculaire index en een elektrocardiogram (ECG), en met een Global Positioning System (GPS) voor plaatsbepaling.
Voor het ontwerp moeten intelligente weefsels worden toegepast, want het STAR-pak moet comfortabel en eenvoudig te wassen zijn, en het moet lang meegaan. Bovendien zal het pak worden voorzien van alle gebruikersinterfaces en communicatiesystemen die nodig zijn om het welzijn van de drager op afstand te kunnen volgen.
"Waar het uiteindelijk om gaat is dat wij de fysiologische toestand van de astronaut in realtime voortdurend willen kunnen volgen, zonder hem of haar daarbij in zijn werk te hinderen,” voegt Eike Kircher toe.
StarTiger – een nieuwe benadering van technologisch onderzoek en ontwikkeling
ESA’s succesvolle StarTiger dateert uit 2002. Volgens dit innoverende concept wordt technologisch onderzoeks- en ontwikkelwerk verricht door een klein team van uiterst gemotiveerde onderzoekers uit diverse vakgebieden.
Om hen zoveel mogelijk in staat te stellen nieuwe ideeën te ontwikkelen, wordt hun gedurende een intensieve periode van vier tot zes maanden volledige toegang verleend tot de laboratorium- en productievoorzieningen, zonder dat zij zich hoeven bezig te houden met administratieve zaken.
“De bedoeling is dat we met StarTiger de doorlooptijd van de ontwikkeling van nieuwe technologie sterk gaan inkorten," benadrukt Eike Kircher.
"Het eerste project gaf duidelijk aan wat allemaal mogelijk is. We zijn er toen immers in geslaagd binnen een bestek van vier maanden voor een wetenschappelijke doorbraak te zorgen op diverse gebieden van Terahertz Imaging, en hebben daarmee een enorm potentieel aan toepassingen voor binnen en buiten de ruimtevaart aangeboord.
Dat heeft inmiddels al geleid tot onderzoek naar diverse toepassingsmogelijkheden, de oprichting van een gloednieuw bedrijf en de indiening van een aantal octrooiaanvragen.”
ESA en de Finse TUT zullen binnenkort beginnen met het werven van de teamleden voor StarTiger2.
Opmerkingen voor de redactie:
* StarTiger is het acroniem van “Space Technology Advancements by Resourceful, Targeted and Innovative Groups of Experts and Researchers”, een baanbrekend project dat ESA in het kader van haar Basic Technology Research Programme (TRP) heeft opgezet ter ondersteuning van vernieuwend technologisch onderzoek.
* Aurora is een in 2001 door de Europese Onderzoeksraad en de ESA-Raad goedgekeurd onderdeel van Europa's ruimtevaartbeleid. Het Aurora-programma heeft primair ten doel een Europees langetermijnplan te formuleren en uit te voeren voor onbemande en bemande verkenning van het zonnestelsel, waarbij Mars, de Maan en de planetoïden de meest waarschijnlijke bestemmingen zijn.
