Venus Express onthult dubbele werveling in Venusatmosfeer
Waarnemingen van ESA’s planeetverkenner Venus Express hebben bijzondere gegevens opgeleverd over onze buurplaneet. De ruimtesonde zag in zijn eerste baan rond Venus een dubbele werveling in de atmosfeer, bijzondere streeppatronen en sporen van zuurstof.
Tweeënhalve maand geleden, op 11 april, werd Venus Express door onze buurplaneet ‘ingevangen’. De eerste baan de hij aflegde, duurde negen dagen en reikte van 350.000 tot vierhonderd kilometer van het planeetoppervlak. Wetenschappers kregen hiermee de kans om de Venusatmosfeer van grote afstand te bestuderen, voordat de ruimtesonde aan detailverkenningen begon.
Verschijnselen
Waarnemingen in infrarood, ultraviolet en zichtbaar licht tonen processen in de atmosfeer waar wetenschappers zich de komende maanden over kunnen buigen. De meest in het oog springende is een dubbele werveling in de atmosfeer boven de zuidpool. Dat er één werveling zou zijn, hadden wetenschappers voorzien. Hoe er twee zijn ontstaan is onderwerp van nadere studie.
Eerder werd de zuidpool onderzocht door de Amerikaanse ruimtemissies Pioneer Venus en Mariner 10. Maar nooit werd werden de verschijnselen in de atmosfeer met zoveel detail vastgelegd als nu.
Rond de wervelingen beweegt een koude luchtstroom. En verderop komen opmerkelijke streeppatronen voor in het wolkendek. Mogelijk worden de strepen veroorzaakt door stof en aerosolen in de atmosfeer, maar zeker is dat nog niet.
Windhuishouding
ESA missiewetenschapper Håkan Svedhem: ‘Venus Express heeft de gereedschappen aan boord om deze verschijnselen heel nauwkeurig te bestuderen. We zijn al begonnen met een studie van de complexe windhuishouding op Venus. Die moeten we eerst begrijpen om vervolgens de lokale en globale atmosferische processen op de planeet te doorgronden.’
Venus Express stuurde tijdens zijn eerste baan rond de planeet ook al metingen terug van de chemische samenstelling van de atmosfeer. Die bevestigden de ruime aanwezigheid van kooldioxide (CO2). Straling van de zon reageert hoog in de atmosfeer met CO2 waardoor koolmonoxide en zuurstof ontstaan. Sporen van deze zuurstof heeft Venus Express inmiddels vastgelegd.
24-uursbaan
Wetenschappers gaan door met de bestudering van Venus Express data. Sinds 7 mei draait de sonde in een 24-uurs baan rond de planeet, van 66.000 kilometer op het verste punt tot minimaal 250 kilometer boven het oppervlak. ‘We hebben Venus nog nooit in zoveel detail kunnen bekijken’, aldus Svedhem. ‘En we kunnen niet wachten tot de nieuwe waarnemingen binnenkomen.’
