40 jaar ESO in het planetarium van Brussel
In het planetarium van Brussel op de Heizel loopt sinds kort het nieuw programma De geheimen van de Zuidelijke Sterrenhemel. Het toont de grandioze stofwolken waarin sterren en planeten worden geboren tot de laatste ontdekkingen die de kosmos prijsgeeft met beelden van de VLT-telescoop van ESO en de Hubble-ruimtetelescoop, waaraan ESA meedoet.
De Atacama-woestijn in het noorden van de Chileense Andes. Een blauwe berg in één van de dorste gebieden van de wereld… Cerro Paranal. Hij nodigt ons uit tot een verbazingwekkende reis naar de verste verten van het universum. Daar op 2650 meter hoogte ligt ons 'ruimteschip', de VLT of Very Large Telescope, bemand door de astronomen van ESO, de Europese zuidelijke sterrenwacht. De VLT bestaat eigenlijk uit vier grote telescopen met een diameter van 8,2 meter in gebouwen van 30 meter hoog, een vreemd silhouet in de woestijn.
Odyssee door ruimte en tijd
Zoals regenwater in een regenput terechtkomt, zo verzamelt een telescoop het licht dat afkomstig is van ver verwijderde hemellichamen. Hoe groter de telescoop, des te meer licht hij kan opvangen en des te beter hij objecten kan waarnemen aan de grenzen van het heelal. 300 keer per jaar tasten de telescopen in Chili bij heldere nachten de hemel af…
Gedurende een half uur wordt men ondergedompeld in de geheimen van sterrenhemel van het zuidelijk halfrond. Deze odyssee door ruimte en tijd tussen sterren en sterrenstelsels is het nieuwe spektakel dat het Planetarium van Brussel (van de Koninklijke Sterrenwacht van België) vlakbij het Atomium (Boechoutlaan 10, 1020 Brussel) aan bezoekers aanbiedt met behulp van een Zeiss-projector, die met 119 optische objctieven is uitgerust.
VLT en HST
Het programma toont de schitterende balans van recente ontdekkingen die astronomen en astrofysici hebben gedaan als gevolg van gecombineerde waarnemingen van de VLT-telescoop van ESO, en de Hubble Space Telescope (HST) van de NASA, waaraan het Europees ruimtevaartagenschap ESA een belangrijke bijdrage levert.
De geheimen van de Zuidelijke Sterrenhemel is in het planetarium elke woensdagmiddag te zien en na reservatie voor scholen en groepen ook op maandag. Het programma levert een nooit eerder geziene blik op de zuidelijke sterrenhemel, waarmee de Portugese ontdekkingsreizigers moesten vertrouwd geraken tijdens het Tijdperk van de Grote Ontdekkingen in de 15de en 16de eeuw.
Overweldigende blik op het heelal
De VLT-telescoop op Mount Paranal in Chili dringt even ver door in het heelal als de Hubble Space Telescope in een baan om de aarde. Met zijn infrarode detector onthult hij de geboorte van sterren, omgeven door wolken van stof. De VLT-beelden tonen ook hoe sterren aan hun eind komen wanneer hun energiebron, thermonucleaire fusie, uitgeput raakt.
De VLT bekijkt ons melkwegstelsel met zijn miljarden sterren en nevels. Maar ook de andere sterrenstelsels, vaak met heel vreemde vormen, en zeer ver van ons verwijderd. Deze verre objecten tonen ons een steeds verder weg liggend verleden van de kosmos tot de eerste bouwstenen die aan de oorsprong liggen van de huidige sterrenstelsels. Onderzoek van deze opmerkelijke verschijnselen heeft astronomen en astrofysici geleid tot de ontdekking van een enorme hoeveelheid zogenaamde donkere materie… Dit beeld van het heelal is verrassend en overweldigend.
Achtergrond
Het Planetarium van Brussel op de Heizel is één van de grootste van Europa. Het heeft een educatieve opdracht en is vandaag voor het grote publiek, de media, leerkrachten en jongeren een uithangbord van de activiteiten van de Space Pole, die drie Belgische federale onderzoeksinstituten combineert: de Koninklijke Sterrenwacht van België (KSB), het Koninklijk Meteorologisch Instituut (KMI) en het Belgisch Instituut voor Ruimte-Aëronomie (BIRA).
ESO of European Southern Observatory is een Europese intergouvernementele organisatie voor sterrenkundige waarnemingen van de zuidelijke sterrenhemel. ESO werd in 1962 opgericht en is nu dus meer dan 40 jaar actief. Tien landen zijn lid van ESO: naast België nog Denemarken, Duitsland, Frankrijk, Italië, Nederland, Portugal, het Verenigd Koninkrijk, Zweden en Zwitserland. Andere landen zijn geïnteresseerd. ESO is belast met de realisatie van observatiemiddelen in het zuidelijk halfrond en de organisatie van samenwerking op het vlak van sterrenkundig onderzoek in Europa. Het heeft krachtige telescopen ter beschikking in Chili (La Silla op 2400 meter hoogte en Paranal op 2600 meter hoogte). Het ESO-hoofdkantoor bevindt zich in Garching (bij München) in Duitsland.
Meer informatie
Luth Knockaert
tel: 02/474/70.57
luth.knockaert@oma.be
