België betrokken bij Astrolab-missie
Ons land is betrokken bij verschillende experimenten van de Astrolab-missie met de Duitse ESA-astronaut Thomas Reiter. Die is begonnen aan een ware ruimtemarathon en zal een half jaar lang leven en werken aan boord van het internationaal ruimtestation ISS.
De experimenten die door ESA worden uitgevoerd aan boord van het internationaal ruimtestation ISS maken deel uit van het European Programme for Life and Physical Sciences, kortweg ELIPS). Dertien van de zeventien ESA-lidstaten, waaronder ook België, en Canada financieren dit programma. Het omvat een brede waaier van wetenschappelijke disciplines waaronder fysica, scheikunde, biologie, fysiologie en psychologie.
Cardiocog
Ons land is in het bijzonder van de partij op het vlak van de menselijke fysiologie met het experiment Cardiocog 2. Dat bestudeert de gevolgen van de gewichtloosheid op hart en bloedvaten, evenals fysiologische reacties van een astronaut tijdens cognitieve tests.
Cardiocog werd al uitgevoerd tijdens de missie OdISSea van Frank De Winne aan boord van het ISS in 2002 en verder tijdens de missie Cervantes met de Spaanse ESA-astronaut Pedro Duque in 2003. Tijdens de Astrolab-missie en nog drie keer daarna tijdens langdurige ruimtemissies zullen de Cardiocog-proeven nog worden verdergezet.
Daarbij zal een astronaut vier keer gedurende een half uur normaal en gecontroleerd ademen en tegelijk een stress-test ondergaan. Ondertussen wordt de hartactiviteit, de ademhaling en de bloeddruk gemeten met behulp van de Cardioscience-apparatuur, die zich al aan boord van het ISS bevindt. De gegevens worden vergeleken met bijkomende resultaten die verkregen zijn met onderzoek op de grond.
Onderzoekers hopen met Cardiocog de zogenaamde orthostatische intolerantie, zeg maar de aanleg om flauw te vallen, beter te begrijpen. Dit is een veelvoorkomend medisch probleem. De volgende Belgische onderzoekers van de KUL zijn bij Cardiocog betrokken: A. Aubert, F. Beckers, B. Verheyden, S. Van Huffel en H. Ector.
BASE, YING, ARIS
Ook op het vlak van de biologie is er een aanzienlijke Belgische inbreng. Het experiment Bacterial Adaptation to Space Environments (BASE) van onderzoekers M. Mergeay (Studiecentrum voor Kernenergie), R. Wattiez (Université de Mons-Hainaut), J. Mahillon (UCL), P. Cornelis (VUB) en N. Leys (Studiecentrum voor Kernenergie) is zelfs volledig Belgisch.
Met BASE willen ze nagaan hoe bacteriën zich gedragen en aanpassen aan de gewichtloosheid, de kosmische straling, het elektromagnetisme en trillingen in de ruimte. De onderzoekers proberen op basis daarvan na te gaan hoe bacteriën de leefomgeving in de ruimte kunnen besmetten en aldus een gevaar vormen voor de gezondheid van de astronauten. Of nog, welke functie ze kunnen spelen bij de recyclage van afvalstoffen of voedselproductie. De geleerden willen ook culturen van bacteriën onderzoeken die in de ruimte onder verschillende omstandigheden werden bekomen.
Bij het experiment Yeast In No Gravity of YING zijn onder meer de Belgische onderzoekers +++R. Willaert (VUB), F. Delvaux (KUL) en L. Wyns (VUB) betrokken. Het experiment zal de invloed van gewichtloosheid nagaan op zogenaamde Flo-processen, cel-oppervlakte-interactie op vaste en cel-celinteractie in vloeibare media in gistcellen (Saccharomyces cerevisiae).
Een toestand van gewichtloosheid heeft een rechtstreekse impact op de fysiologie van een gistcel en uiteindelijk zijn de resultaten van dit experiment belangrijk vanuit fundamenteel wetenschappelijk en industrieel standpunt en ook op medisch vlak.
De biologische experimenten BASE en YING zullen worden uitgevoerd met behulp van twee Europese incubators met als naam Kubik. Kubik is in feite een kleine faciliteit voor de uitvoering van biologische experimenten in een gecontroleerde thermische omgeving.
Verder is er nog het educatieve ARISS met de Belg Gaston Bertels, voorzitter van ARISS-Europe. ARISS of Amateur Radio on the International Space Station is een internationale associatie van nationale verenigingen van radioamateurs in de landen die aan het ISS-programma deelnemen. Tijdens deze missie zullen leerlingen uit Duitse en Zwitserse basisscholen vragen kunnen stellen aan Thomas Reiter.
Microgravity Science Glovebox
Aan boord van het ISS bevinden zich verschillende Europese faciliteiten voor de uitvoering van experimenten. Het 'handschoenenkastje' Microgravity Science Glovebox (MSG) is een klein laboratorium waarin gevaarlijke stoffen in een gesloten volume kunnen worden onderzocht. De MSG werd ontwikkeld onder leiding van het Duitse Astrium in samenwerking met onder meer Verhaert in Kruibeke.
