België vliegt mee met
ATV Jules Verne

De lancering van de eerste ATV (Automated Transfer Vehicle) gebeurde met een bijzondere Ariane 5 ES-raket vanaf het Centre Spatial Guyanais (CSG) in Kourou, Frans Guyana. De Jules Verne zal de komende weken uitgebreid getest worden waarna het autonome en intelligente ruimteschip zich begin april zal vastmaken aan de module Zvezda van het ISS.

Eenmaal de koppeling een feit is, zal Europa's eerste vrachtruimteschip gedurende zes maanden deel blijven uitmaken van het ruimtestation. Daarna zal het, volgestouwd met afval, als een kosmische vuilnisbak in de atmosfeer verbranden.

Voorlopig zijn vijf ATV-missies gepland. De volgende staan op het programma voor 2009, 2011, 2012 en 2013. Ze garanderen ESA de toegang tot wetenschappelijke en technologische experimenten met het labo Columbus en langdurige ruimtemissies van Europese astronauten, waaronder deze van Frank De Winne, die in mei 2009 van start moet gaan.

De Belgische industrie is onder hoofdaannemer EADS Astrium goed vertegenwoordigd bij het ATV-programma.

Space Applications Services (SpaceApps) in Zaventem is al sinds het prille begin bij het ATV-programma betrokken. Het heeft meegewerkt aan de systeemspecificaties van alle fases van de missie, van ground processing en lancering tot belangrijke en gevoelige operaties zoals het rendez-vous en de koppeling met het internationaal ruimtestation.

Daarnaast heeft het bedrijf ook een leidende rol gespeeld bij de bepaling en het ontwerp van de educatieve programmatuur met inbegrip van de opleiding van astronauten en vluchtcontroleurs in klaslokalen en in simulators.

Space Applications Services werd in 1987 opgericht als een onafhankelijk Belgisch bedrijf voor ruimtetechnologie met als doel de ontwikkeling van innovatieve systemen en oplossingen en producten voor de ruimtevaartsector en verwante industrieën.

Tot de kernactiviteiten van SpaceApps behoren de ontwikkeling van nieuwe systeemconcepten voor de ruimtevaart, alle stadia die met het grondsegment de maken hebben, interactiesystemen mens-machine en mens-robot, diensten voor operaties van ruimtesystemen, de oprichting van grondfaciliteiten, de voorbereiding van operaties en opleiding.

De bijdrage van Thales Alenia Space Antwerp in Hoboken (Antwerpen) in het ATV-programma speelt zich af in de test- en simulatieomgeving en communicatieapparatuur.

Deze communicatieapparatuur staat in voor de verwerking, de controle en het opvolgen de gegevens van het ATV-ruimtetuig. Deze apparatuur maakt deel uit van het ATV-controlesysteem, dat bestaat uit het controlecentrum in Toulouse (Frankrijk), het NASA-controlecentrum in Houston (Texas, Verenigde Staten) en het grondstation van Redu in de provincie Luxemburg.

De testbanken vormen het Electric Ground Support System (EGSE) en ze werden gebruikt tijdens de integratie van de Jules Verne (in Bremen in Duitsland), evenals tijdens de voorbereiding van de lancering.

Ze doen ook dienst bij de productie van de volgende ATV's. De testbanken bevatten apparatuur, die de radioverbindingen met het ATV-ruimtetuig simuleert. De radioverbindingen zorgen voor de communicatie tussen het controlecentrum op aarde, de Amerikaanse TDRS-communicatiesatellieten en het internationaal ruimtestation ISS, zowel tijdens de vlucht als bij de naderingsfase van het ISS en de koppeing met het station.

Ook laten de testbanken toe om vluchtsimulaties te ondersteunen van de positioneringssoftware van een ATV. Bovendien gebruikt men de testbanken om tijdens de ontwerp-, integratie- en validatiefase.

Euro Heat Pipes (EHP) is een kleine onderneming uit Nijvel. Het ontwikkelde en bouwde de thermische regeling van de avionics bay (elektronische systemen) van de dienstmodule en de elektronica van het voortstuwingssysteem. Deze 'spin-off' van het Microgravity Research Center (MRC) van de ULB is gespecialiseerd in de ontwikkeling van systemen voor warmtegeleiding voor een heel gamma van toepassingen. Met de warmtegeleiders van de ATV worden de 'hersenen' en het voortstuwingssysteem van elke ATV beschermd.

Tijdens intensieve tests met de grote Large Space Simulator (LSS) van ESA's technologisch centrum ESTEC in Noordwijk (Nederland) bleek dat Europa's ruimtevrachtschip heel goed zijn inwendige temperatuur onder controle kan houden onder de harde omstandigheden van de ruimte. De warmtegeleiders van EHP zijn een eenvoudige en efficiënte en vooral goedkope oplossing, wat het verbruik van energie betreft.

Het Belgische bedrijf zal ook technische ondersteuning leveren en de prestaties tijdens de vlucht van de Jules Verne analyseren. Het heeft ook al 52 warmtegeleiders geleverd voor de tweede ATV. De productie voor ATV-3 is bezig.

De tocht van de Jules Verne naar het ISS zal in België ook niet onopgemerkt voorbijgaan. De geostationaire communicatiesatelliet ARTEMIS zal gegevens van het ISS doorsturen naar het grondstation van Redu in de provincie Luxemburg tijdens het rendez-vous en de koppeling met het ISS en de terugkeer van de ATV in de atmosfeer.

Informatie

Vlaamse Ruimtevaartindustrie
Katrien Van den Bosch
03/780.65.36

Thales Alenia Space Antwerp
Alain Van Doninck
03/829.50.90

Space Applications Services
Leif Steinicke
02/721.54.84

Zie ook de websites in de links