Belgische poolexpeditie voor ESA's Cryosat 2
Op 1 maart begon het IPY of International Polar Year dat tot maart 2009 loopt. Voor de lancering ervan zijn twee Belgische verkenners aan een odyssee over het ijs van het noordpoolgebied begonnen. Ze willen in 110 dagen 4300 kilometer afleggen.
De moeilijke expeditie kreeg de naam Arctic Arc en heeft een dubbel doel. Enerzijds is het een wetenschappelijk avontuur ten dienste van de missie Cryosat 2 van ESA en tegelijk is er een pedagogisch luik dat jongeren van 8 tot 18 jaar (en ook het grote publiek) moet sensibiliseren voor de problematiek van de opwarming van het klimaat.
In het gezelschap van witte beren
Dixie Dansercoer (44) en zijn Waalse vriend Alain Hubert (53) willen het noodpoolgebied doorkruisen vanaf de Russische archipel Severnaja Zemlja in het uiterste noorden van Siberië. Een helicopter heeft hen enkele dagen geleden gedropt op verschillende kilometers afstand van kaap Arktichewski. Ze willen via de Noordpool passeren en dan verderreizen om half juni Nassarssuaq te bereiken, de meest zuidelijk gelegen tip van Groenland.
De expeditie is niet zonder gevaar, en dat beseffen de twee poolreizeigers ook. Er kunnen problemen ontstaan met het pakijs, dat drijft op de oceaan. Op sommige plekken is het ijs dun en onstabiel.
'We moeten ons verplaatsen in onbekend gebied en we moeten elk een slee van 130 kilogram voorttrekken, die dienst doet als overlevingssloep. We transporteren er een tent mee, een zeil, vetrijke levensmiddelen, zonnepanelen… We zullen ons bevinden in een universum van stilte en soms gekraak van ijs horen, af en toe in het gezelschap van witte beren…'
Ver weg van de beschaving
Het is niet de eerste keer dat de twee avonturiers de uitgestrekte ijslaag trotseren. In 1997-1998 vestigden ze zelfs een wereldrecord op Antarctica door er te voet, met ski's en met zeilen in 99 dagen een parcours van 3924 kilometer af te leggen. In 2002 wilden ze het noordpoolgebied over een afstand van 2400 kilometer oversteken, maar ze moesten hun poging na 69 dagen van inspanning opgeven 'als gevolg van de slechte toestand van het ijs.'
Voor deze keer hebben ze de nodige lessen getrokken uit hun vorige reis en zijn ze vertrokken met een minimale en compacte cargo.
'Onze enig middel om met de beschaafde wereld in contact te komen is een draagbare Iridiumtelefoon', verduidelijkt Alain Hubert. 'In geval van nood duurt het verschillende dagen alvorens men ons hulp kan bieden.'
Gesteund door ESA
De expeditie Arctic Arc heeft de steun gekregen van ESA. Dr. Richard Francis is verantwoordelijk voor het project Cryosat, vanaf de ontwikkeling totdat de missie operationeel is.
Na de mislukking van de lancering van een eerste Cryosat bereidt hij nu de lancering van Cryosat 2 voor met een Rockot-raket in maart 2009, wanneer het IPY ten einde loopt. Hij is bijzonder geïnteresseerd in de expeditie van Dansercoer en Hubert.
'Zij zullen nauwkeurig de mantel van sneeuw op de ijslaag opmeten en daardoor zullen we beter de dikte van de sneeuwlaag leren kennen en de manier waarop die over lange trajecten varieert. We zullen ook onze modellen kunnen verbeteren waarmee we de aanwezige ijsmassa kunnen berekenen.'
Satellieten die het ijs in de gaten houden kunnen met hun radar meten hoeveel ijs er uit het water steekt. Hun gegevens moeten juist gecalibreerd worden om hun gegevens correct te kunnen verwerken. Het ijs komt, verzwaard door de massa van de sneeuw, immers lager in het water te liggen. Volgens Richard Francis moet men hiermee rekening houden zodat de evaluatiemethoden nauwkeuriger en efficiënter zouden zijn.
Educatief luik
De International Polar Foundation (kortweg IPF, gevestigd in Brussel met kantoren in Frankrijk, Zwitserland en het Verenigd Koninkrijk) heeft aan de Belgische poolexpeditie ook nog een educatief luik willen geven.
De website EducaPoles (zie rechts) wil via interactieve activiteiten en in het kader van educatieve manifestaties interesse wekken voor de gezondheidstoestand van de polen van onze planeet.
Tijdens de Arctic Arc-odyssee zullen met een wedstrijd de volgende thema's belicht worden: de poolgebieden en -wetenschap, de oceanen en de biodiversiteit, de ijskap en het poolijs, de klimaatsveranderingen, energie en natuurlijke bronnen en de gevolgen van verandering.
Leerlingen zullen aan de twee poolreizigers vragen kunnen stellen met als doel de realisatie van een reportage tegen februari 2008. Nog een voorstel is het bepalen, tot eind mei, van het aantal afgelegde kilometers dat de GPS-ontvanger van Alain Hubert zal aangeven.
België terug naar Antarctica
België heeft altijd bijzondere interesse gehad voor poolonderzoek. Ons land keert terug naar Antarctica met het wetenschappelijke station Princess Elisabeth, goed voor een investering van 6,4 millioen € van 2006 tot 2010.
Het gaat om de eerste niet vervuilende installatie, die elektriciteit haalt uit acht windturbines en zonnepanelen. De bouw ervan begint eind dit jaar en moet in maart 2008 voltooid zijn. Daarna kan de eerste expeditie, tot een twintigtal onderzoekers en technici, er aan de slag.
De realisatie en het operationeel maken van het station wordt verzekerd door het Federaal Wetenschapsbeleid.
