Belgische technologie bestuurt Vega

Vega is ontworpen om kleine satellieten met een gewicht van 300 kilogram tot anderhalve ton te lanceren.

Samen met de Ariane 5 en de Russische lanceerraket Sojoez maakt hij deel uit van een drieluik dat de toegang van Europa tot de ruimte moet verzekeren. Dankzij het trio zal uitbater Arianespace voor de lancering van zowat alle soorten ruimtemissies kunnen instaan.

Op 30 november vorig jaar trilde het woud van Frans Guyana in Kourou. Toen werd de grote P80-motor op vaste brandstof en met een stuwkracht van 190 ton getest. Hij zal dienst doen als eerste trap van de Vega-lanceerraket. De proef gebeurde op een verticale teststand en duurde een honderdtal seconden.

Gedurende zeven seconden werd zelfs een stuwkracht van 250 ton gerealiseerd. De sturing van de straalpijp, ontwikkeld door SABCA voor de Italiaanse hoofdconstructeur European Launch Vehicle (ELV) , doorstond er letterlijk de vuurproef.

De Société Anonyme Belge de Constructions Aéronautiques, kortweg SABCA, bevindt zich nabij de nationale luchthaven en speelt een vooraanstaande rol op het vlak van de ruimtevaart. SABCA werd in 1920 opgericht, op een moment dat de luchtvaart in volle ontwikkeling was.

Het bedrijf is gespecialiseerd in de ontwikkeling van structuren en sturingsapparatuur voor burgerlijke en militaire vliegtuigen en de Europese lanceerraketten Ariane en Vega. PDG Raymond Pellichero verklaart het belang van de ruimtevaartactiviteiten van zijn bedrijf.

‘Momenteel behoor ik tot het bestuur van Arianespace, waarin SABCA een aandeel heeft van 2,54% naast Alcatel Alenia Space ETCA (0,31 %) en Techspace Aero (0,30 %). Het feit dat we deel uitmaken van Arianespace laat ons toe beter de markt te kennen, de strategie te helpen vastleggen, beter de problemen op het vlak van commercialisering te begrijpen en op het hoogste niveau contacten te leggen met de belangrijke Europese spelers in de ruimtevaart.’

Bij elke vlucht van een Ariane-raket vliegt er ook apparatuur van SABCA mee. Die moet dan wel heel betrouwbaar zijn?

SABCA speelt een sleutelrol bij de besturing van de Europese raket. Onze grote specialiteit is de ontwikkeling, de productie en het testen van de servobesturing, die de raket in zijn juiste baan moet houden. Dat de Ariane-raketten satellieten zo nauwkeurig in hun baan afleveren is te danken aan de goede werking van onze servobesturing.

SABCA wordt op dit vlak gezien als een wereldleider. SABCA vliegt mee aan boord van de nieuwste Ariane 5-raketten, die men aanduidt als Ariane 5-ECA. Ons aandeel van 6% in Ariane 5 is hoger dan onze deelname aan de vroegere Ariane 4-raketten.

Is SABCA nog méér van de partij aan boord van de nieuwe lanceerraket Vega?

De ontwikkeling van Vega betekent voor SABCA een nieuwe vooruitgang. Deze keer ontwikkelden we zogenaamde Electro-Mechanical Actuators (EMA’s), mechanische servoactuators die niet langer hydraulisch gevoed worden met olie onder druk, maar elektrisch.

Het gaat om een nieuwigheid in de ruimtevaart en bovendien hebben we ze intelligent gemaakt. Voor ons gaat het om een nieuwe stap in de technische hiërarchie. SABCA is een systeembeheerder geworden onder meer door de verantwoordelijkheid te nemen over de volledige keten: de voeding met een Li-ion batterij, de besturingselektronica en de EMA-actuator.

Gaat het bij deze besturingselektronica om een primeur?

SABCA heeft krachtige elektronica en de numerieke controle ervan moeten leren beheersen. Deze elektronica moet sterk geminiaturiseerd worden, onder verschillende druk kunnen functioneren tot in de ruimte en kunnen weerstaan aan extreme temperaturen en sterke straling.

Straling kan het geheugen aantasten van de boordcomputer, die informatie doorstuurt naar de servomotoren. Het komt er dus op aan de stabiliteit en de betrouwbaarheid van het systeem te kunnen garanteren. Met behulp van krachtige software slaagde SABCA erin de gevolgen van storingen tot nul te herleiden.

Raymond Pellichero benadrukt de impact van deze knowhow van ruimtesystemen op de activiteiten van SABCA in domeinen als luchtvaart en defensie.

'De kwalificatienormen die we hanteren in de ruimte benaderen sterk de normen die we ook gebruiken in de burgerluchtvaart. Anders zouden we moeilijk aan het Airbus-avontuur hebben kunnen deelnemen. Bij raketten moeten de servoactuators enkele tientallen minuten functioneren. In de luchtvaart moet apparatuur gedurende duizenden uren betrouwbaar werken.'

Het volledige interview is te lezen in het pas gepubliceerde boek Bruxelles, une région dans l’espace (gepubliceerd door Editions Racine) van Vladimir Pletser en Théo Pirard.