Close encounters van een heel andere soort?

Uit recente waarnemingen van ESA’s satelliet ISO (Infrared Space Observatory) blijkt dat zich wellicht ongeveer twee miljoen planetoïden met een diameter groter dan één kilometer in het ruimtegebied bevinden dat de planetoïdengordel’ wordt genoemd. Door de zwaartekrachtswerking van de planeten kunnen zij uit hun vaste positie worden ‘geduwd’, waardoor hun baan meer in de richting van de zon wordt verlegd. De baan kan dan zodanig worden dat hij die van onze planeet kruist en dat op den duur de aarde kan worden getroffen.

De planeten van ons zonnestelsel zijn uit een aangroeiingsproces van planetoïde-achtige objecten ontstaan. Dit proces begon 4,6 miljard jaar geleden na het ontstaan van de zon en duurde zo’n honderd miljoen jaar. Door de storende werking van de tot reusachtige proporties aangroeiende planeet Jupiter kon zich in het gebied tussen Mars en Jupiter geen planeet vormen en daar vinden we nu nog de restanten van het oorspronkelijke proces. De meeste planetoïden bevinden zich nog steeds in de ‘hoofdgordel’ planetoïden, tussen de banen van Mars en Jupiter. Andere zijn ingevangen als maantjes van planeten (o.a. Jupiter en Mars) en enkele doorkruisen in afwijkende banen het zonnestelsel.

Wetenschappers beschikken vandaag de dag over fascinerend bewijs voor het feit dat een botsing van een planetoïde met de arde bij het schiereiland Yucatán voor de kust van Mexico de ondergang van de dinosaurussen heeft versneld.

De arde wordt niet alleen door planetoïden bedreigt, maar ook door hun ijzige tegenhangers, de kometen. Zij zouden bij een botsing met de aarde ook voor een ware verwoesting kunnen zorgen. Deze hemellichamen bevinden zich vaak ver weg van onze wereld, dorgaans nog verder dan Pluto. Maar in een enkel geval kunnen zij door passerende sterren of gigantische gaswolken uit hun normale baan worden gestoten.

Kometen worden beschouwd als de primitieve bouwstenen van het zonnestelsel en met behulp van ESA’s Rosetta-missie ontdekken wij misschien of het leven op Aarde met behulp van een ‘komeetregen’ is ontstaan.

De kans dat een komeet de aarde zal raken, is ook erg klein, maar toch niet geheel uit te sluiten. In 1994 konden we met eigen ogen zien hoe de komeet Shoemaker-Levy 9 Jupiter raakte. De Hubble-ruimtetelescoop van NASA/ESA en op aarde gestationeerde telescopen vingen toen voor het eerst de spectaculaire beelden op van een botsing tussen twee hemellichamen in ons zonnestelsel.

Elk jaar worden honderden kometen ontdekt. De meeste worden naar de zon getrokken. Deze kometen worden ‘sungrazers’ genoemd en zij verbranden volledig in de hete atmosfeer van de zon.

De satelliet SOHO van ESA/NASA observeert de zon dag en nacht en heeft zich tot de meest succesvolle komeetontdekker in de geschiedenis van de astronomie ontpopt. Dankzij zijn LASCO-coronagraaf die oorspronkelijk voor het opsporen van uitbarstingen van de Zon was bedoeld, kan SOHO een groot gedeelte van de omliggende ruimte bewaken en is het vandaag de dag een belangrijk instrument voor ESA in haar studies naar kometen.