ESA-satelliet Envisat ziet grote scheur in aardkorst
Volgens onderzoekers zou de recente scheur in de continentale aardkorst nabij de Rode Zee in de Afar-Woestijn Ethiopië en Eritrea van de rest van Afrika kunnen isoleren. Uiteindelijk zou er een nieuwe zee kunnen ontstaan.
Dit staat in een artikel dat gepubliceerd werd in het tijdschrift Nature. In september 2005 ontstond er een scheur in de aarde langsheen een 60 kilometer lang deel van de Oost-Afrikaanse Slenk (ook bekend als Grote Slenk of Grote Riftvallei) in Afar in Ethiopië.
Een onderzoeksteam uit het Verenigd Koninkrijk, de Verenigde Staten en Ethiopië kon op basis van radargegevens van ESA's aardobservatiesatelliet Envisat vaststellen dat er zich op amper drie weken tijd een barst van 8 meter breedte had gevormd langs het 60 kilometer lange stuk van de slenk.
Satellietgegevens belangrijk
"Omdat Envisat routinematig gegevens verzamelt over gebieden die gevoelig zijn voor aardbevingen en vulkaanuitbarstingen, konden we voor het eerst uiterst nauwkeurige metingen uitvoeren van dit zeldzame verschijnselen", zegt Tim Wright van de universiteit van Leeds en hoofdauteur van het onderzoek.
"De resultaten van Envisat waren van vitaal belang om ons onderzoek op het veld te leiden. Zonder de satellietgegevens zouden we geen idee hebben gehad van de omvang van de gebeurtenis."
Magma
Door Envisat-gegevens te gebruiken konden onderzoekers voor het eerst het scheidingsproces analyseren met instrumenten aan boord van een satelliet. Het blijkt dat het process behoorlijk plots gebeurde en niet langzaamaan.
De waarnemingen toonden ook aan dat de tektonische platen van de aarde scheuren door de injectie van magma (gesmolten gesteente).
"Het is duidelijk dat gesmolten gesteente dat door de plaat naar bovenkomt de scheiding tussen Afrika en Arabië mogelijk maakt", aldus Wright.
Nieuwe zee?
Dit proces begon ongeveer 30 miljoen jaar geleden, toen lava van onder de aardkorst naar boven kwam en het Arabisch schiereiland van Afrika scheidde. Daarbij ontstond de Rode Zee.
Het is een van de weinige gebieden op de aarde waar een continent actief gescheiden wordt door de krachten van platentektoniek. Eenzelfde tektonisch proces heeft waarschijnlijk ook de Atalantische Oceaan gevormd.
Volgens het onderzoek verwijderen de Afrikaanse en Arabische tektonische platen zich van elkaar met zelfde snelheid als de groei van vingernagels. Het gaat om enkele centimeters per jaar.
"Of er hier uiteindelijk een nieuwe zee zal ontstaan weten we niet. Maar de vooruitzichten zijn goed", zegt Wright. "Misschien kan er al over een miljoen jaar een haven worden gebouwd."
