ESA ondersteunt de strijd tegen ziekmakende muggen

Muggen vormen in sommige gebieden op aarde een groot probleem, omdat ze voor mensen gevaarlijke ziektes bij zich dragen. ESA helpt gezondheidsorganisaties bij het in kaart brengen van de muggen met behulp van satelliettechnologie. Met als uiteindelijk doel menselijke besmettingen te verminderen.

Het in kaart brengen van muggen is geen eenvoudige opgave. Daar lopen gezondheidsorganisaties al langer tegenaan. Ze duiken massaal op in gebieden waar de weersomstandigheden optimaal zijn. Toch is er wel een trend te ontdekken in de aanwezigheid van muggenpopulaties. Op basis van nauwkeurige weersinformatie en steekproeven met lokdozen kan worden bepaald waar mensen het grootste risico lopen om in aanraking te komen met muggen die een ziekte bij zich dragen, zogenoemde ‘vectoren’.

RIVM

ESA heeft vijf organisaties gevraagd deel te nemen aan het VECMAP project om de techniek verder te ontwikkelen: ERGO (Verenigd Koninkrijk), MEDES (Frankrijk), VITO en Avia-GIS (België) en EARS (Nederland). Ook de toekomstige gebruikers zijn bij het project betrokken, vertegenwoordigd door het Nederlandse Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM).

VECMAP combineert veldonderzoek met aardobservatiegegevens over vegetatie, temperatuur, luchtvochtigheid en watergebieden. Data op de grond wordt verzameld met behulp van lokdozen. Die moeten op de juiste plek worden uitgezet en ook weer teruggevonden. Satellietnavigatie helpt hierbij. Met mobiele communicatieapparatuur kunnen onderzoekers gegevens doorsturen via communicatiesatellieten. Zo wordt kan het veldwerk snel en effectief worden uitgevoerd.

Grootste risico’s

Ziektes als knokkelkoorts en West-Nijl virus worden door muggen overgedragen en zijn in toenemende mate een zorg van Europese landen. Toch is maar weinig bekend over de verspreiding van deze ziektes en de vectoren die ze overbrengen op mensen’, zegt Michiel Kruijff, technisch medewerker van ESA. ‘Er is een duidelijke behoefte aan kaarten die vertellen waar muggen zijn gedetecteerd, waar ze zouden kunnen zijn en wanneer zich de grootste risico’s voor mensen voordoen.’

De aanwezigheid van muggen en de risico’s voor de volksgezondheid laten zich moeilijk voorspellen. Gedetailleerde informatie over het lokale klimaat is onontbeerlijk. Bovendien moet die informatie vaak ververst worden. VECMAP gaat hierin voorzien met een systeem dat complete kaarten aflevert aan eindgebruikers.

‘Het is letterlijk een one-stop-shop voor vectorgegevens’, zegt dr. Marieta Braks, medisch entomoloog van het RIVM. Het maakt de meetmethoden transparant, garandeert continu nieuwe data en gebruikt de nieuwste technieken voor gedegen veldonderzoek.’

Hoewel VECMAP op dit moment wordt ontworpen voor muggenonderzoek, kan het ook worden ingezet voor andere dieren, zoals teken, neefjes en allerlei dierlijke en menselijke ziektes. Op dit moment wordt het systeem verder ontwikkeld en getest door gebruikers in het veld. Als het klaar is, wordt het op de markt gezet als een commercieel product.