Een toegang tot de ruimte voor Europa, nu en in de toekomst

De ministers zullen ook geld vrijmaken voor het internationaal ruimtestation ISS en tussen ESA en de Europese Unie de banden nauwer aanhalen.

De verantwoordelijke ministers van de vijftien ESA-lidstaten en Canada kwamen op 27 mei in het ESA-hoofdkantoor te Parijs bijeen als een vervolg op de ministeriële vergadering van november 2001 in Edinburgh. Daar werden een aantal belangrijke beslissingen genomen in verband met lopende programma’s evenals nieuwe initiatieven, met als algemeen doel het ten dienste stellen van ruimteonderzoek aan de Europese burgers.

Nieuwe beslissingen nodig

Terwijl de beslissingen van Edinburgh moesten worden uitgevoerd waren er nieuwe beslissingen nodig om ervoor te zorgen dat Europa op het vlak van ruimteonderzoek vooraan blijft staan, vooral dan op het vlak van lanceersystemen. Ruimteonderzoek moet ook een sleutelrol spelen in domeinen als transport, het milieu, wetenschap en veiligheid in de breedste betekenis van het woord. Dit zijn allemaal belangrijke punten van de Europese politiek.

De beslissingen die de ministers in Parijs hebben genomen zijn van het grootste belang om de toegang van Europa tot de ruimte te blijven garanderen. De ministers hielpen ESA het concurrentievermogen van het Europees Ariane-lanceersysteem te herstellen, de lanceersector te herstructureren en de toekomstige generatie van lanceerraketten voor te bereiden. Ze besloten ook geld vrij te maken voor de uitbating van het International Space Station en bevestigden dat ze nauwere samenwerking willen met de Europese Unie.

Ariane 5

In het bijzonder beslisten de ministers Europa’s commercieel lanceerbedrijf Arianespace te ondersteunen bij het hernemen van de productie van de ‘generische’ versie van de Ariane 5-raket. Op die manier kunnen de lanceringen zonder onderbreking verdergaan. Tegelijk beslisten ze de kwalificatievluchten van de nieuwe en krachtigere Ariane 5-ECA, die tien ton moet kunnen lanceren, te ondersteunen met twee lanceringen in 2004 en de productiekosten nog verder te verlagen. Om Europa’s gegarandeerde toegang tot de ruimte te behouden raakten de ministers het ook eens over een specifiek programma voor de periode 2005-2009, met als doel een intensiever institutioneel gebruik van de Ariane 5.

Er werden niet alleen maatregelen genomen om de huidige moeilijkheden in de lanceersector, die wereldwijd ernstig in crisis verkeert, te overwinnen maar ook structurele maatregelen om de sterkte van de Europese lanceersector te verzekeren. Dit is een uiting van de politieke wil om deze sector krachtiger te maken.

Reorganisatie lanceersector

Eerst en vooral ondersteunden de ministers de noodzaak om de lanceersector te reorganiseren om een sterke band te creëren tussen productie en ontwikkeling. Ze beslisten ook de ontwikkeling van de volgende generatie lanceerraketten voor te bereiden. Daarbij wordt Europa's concurrentievermogen op dit vlak verbeterd. Er zal daarbij ook internationaal worden samengewerkt, aanvankelijk met Rusland met lanceringen -vanaf 2006 - van de Russische Sojoez-raket door Arianespace vanaf Europa's ruimtehaven in Kourou, Frans Guyana.

Door de beslissingen van de ministers en de ermee verband houdende uitzonderlijke en structurele maatregelen wordt de gegarandeerde toegang van Europa tot de ruimte hersteld en de toekomst verzekerd.

Internationaal ruimtestation

Een ander onderwerp waarmee de ministers zich bezighielden is de uitbating van het International Space Station (ISS). Op de vorige ministeriële bijeenkomst in Edinburgh was een deel van de financiële middelen voor de Europese uitbating van het station geblokkeerd, afhangende van de bevestiging van de Amerikanen dat zij hun verplichtingen zouden nakomen. Europa wilde wel samenwerken, maar niet tot elke prijs.

De ministers kwamen nu overeen een eerste deel van de fondsen voor het ISS Exploitation Programme te deblokkeren. Daarmee kunnen een aantal belangrijke activiteiten in verband met de Europese ruimtecargo Automated Transfer Vehicle (ATV) en het Europees ISS-grondsegment worden gefinancierd. Wanneer de ATV op tijd beschikbaar is dan zal dat een belangrijke compensatie zijn van de gereduceerde vloot van Amerikaanse spaceshuttles na het ongeluk met de Columbia op 1 februari.

Europese Unie

De ministers bekeken ook de relatie tussen ESA en de Europese Unie, een onderwerp dat regelmatig terugkomt op de ministeriële bijeenkomsten. De eerste resolutie die in Edinburgh in november 2001 was aangekomen zag deze relatie heel positief in en deed in het bijzonder een oproep tot een formele kaderovereenkomst voor samenwerking tussen de twee organisaties.

Daarna kreeg dit onderwerp aandacht op het hoogste politieke niveau. Dat was merkbaar bij de samenwerking tussen de Europese Commissie en ESA in verband met het zogenaamde Green Paper over de Europese ruimtevaartpolitiek en ook bij de mogelijke opname van ruimtevaartaangelegenheden in het herziene mandaat van de Europese Unie, dat momenteel door de Europese Conventie wordt bekeken.

Daarom zijn nu nog nieuwe stappen ondernomen voor nauwere samenwerking tussen ESA en de Unie. De ministers willen dat deze samenwerking nog verder wordt uitgediept en ontwikkeld en vraagt ESA om voor het eind van 2003 de kaderovereenkomst af te werken en de basis te vormen waarop ESA en de EU permanent zullen samenwerken.

In aansluiting daarmee merkten de ministers op dat Europa zich nu in een positie bevindt om de voorwaarden om deel te nemen aan het Galileo-programma van navigatiekunstmanen finaal vast te leggen. Een wettelijke entiteit moet de samenwerking tussen ESA en de Europese Unie coördineren op het vlak van Galileo, het Europees initiatief voor de ontwikkeling van een globaal satellietnavigatiesysteem.

Nieuw reisdoel voor Rosetta

Op het vlak van het wetenschappelijk programma verwelkomden de ministers de beslissing over de hernieuwde Rosetta-missie. De sonde Rosetta zal nu worden gelanceerd in februari 2004 vanaf Kourou in Frans Guyana met behulp van een Ariane 5-raket. Normaal gezien heeft hij in november rendez-vous met zijn nieuw reisdoel, de komeet Churyumov-Gerasimenko. De kosten die verband houden met het uitstel van de lancering van Rosetta zorgden voor een financieel probleem voor het wetenschappelijk programma, dat het momenteel met zeer strikte financiële middelen moet doen. Het probleem zal nu opgelost worden door de ESA Raad.

Belangrijkste beslissingen in jaren

'Dit is een grote dag voor Europa in het algemeen en de ruimtevaartgemeenschap in het bijzonder. Onze lidstaten hebben een frisse wind laten waaien door de Europese ruimtevaartactiviteiten. Ze zijn zich bewust van het economisch, industrieel en strategisch belang van een gegarandeerde toegang tot de ruimte en van toepassingen zoals satellietnavigatie. Ze tonen de voortdurende vastberadenheid van Europa op het voorfront te blijven', zegt Antonio Rodotà, directeur-generaal van ESA.

Voor Edelgard Bulmahn, die de conferentie voorzat, 'behoren de beslissingen tot de belangrijkste in jaren. De ESA-lidstaten hebben het Ariane-lanceersysteem de structuur gegeven die het nodig heeft om efficiënt de concurrentie aan te kunnen op een fel begeerde markt. Dankzij de overeenkomst over de herstructurering kunnen de beleidsmakers en de industrie vertrouwen op de nodige stabiliteit in de komende jaren. De verantwoordelijkheden zijn duidelijk vastgelegd en een prijsstabiliteit verzekerd.'

Meer informatie

ESA Media Relations Service
Tel: +33(0)1.53.69.7155
Fax: +33(0)1.53.69.7690