Extremen beheersen: inhuldiging testbank voor raketmotoren in Luik

Er waren afgelopen dinsdag bij de inhuldiging van de ESA-testbank in Luik verschillende tientallen prominenten aanwezig uit de industriële, onderzoeks- en politieke wereld, waaronder Staatssecretaris voor Wetenschapsbeleid Philippe Courard, Minister van Economie en Hoger Onderwijs van de Franse Gemeenschap Jean-Claude Marcourt en Willy Demeyer, Burgemeester van Luik. 

Cryogene brandstoffen hebben alles met extreem lage temperaturen te maken (het Griekse 'kryos' betekent 'koud'). Ze moeten onder uiterst lage temperaturen worden opgeslagen om ze in vloeibare toestand te houden.

Onder meer de HM7B- en Vulcain-motoren van de Ariane-raketten worden 'gevoed' door vloeibare zuurstof en waterstof. En dat zal over enkele jaren ook het geval zijn voor de tot vijf keer herstartbare Vinci-motor aan boord van de toekomstige Arianes. 

Op de universitaire campus van Sart Tilman werden de afgelopen 30 jaar al honderden proeven uitgevoerd met onderdelen van cryogene raketmotoren en daarom is het geen toeval dat ook de Vinci-motor de meest rigoureuze tests zal ondergaan. Deze expertise, zogenaamde cryo-tribologie, betreft het testen van turbopompen voor zuurstof en controle op de afwezigheid van lekkage rond de lagers als ze bij zeer hoge snelheid (tot 22.000 rpm) en lage temperaturen (ongeveer -180 °C) draaien.

'De rode draad is het verzekeren van de betrouwbaarheid van de Ariane-raketten. De testbank is dan ook absoluut nodig', vertelt Team Manager Jean-Luc Bozet. 'We bereiden hier de toekomst voor.' 

Bij de testbank zijn heel veel partners betrokken: naast de ULg ook het Federaal Wetenschapsbeleid en ESA en onderaannemers uit de omgeving van Luik en uit het Waalse en Vlaamse Gewest.

De testbank is goed voor een investering van meer dan 3 miljoen euro, maar dat is inderdaad geen overbodige luxe.

'Het kleinste probleem kan een peperdure missie in gevaar brengen en daarom zijn tests van raketmotoren zo belangrijk', aldus ULg-rector Bernard Rentier. 

Zo mag er geen contact komen tussen de hete gassen in de motor en de superkoude vloeibare brandstoffen. De ULg zal op dit vlak kwalificatietests uitvoeren met de turbopompen van de Vinci-motor van de toekomstige Ariane-versies.

Op die manier kan men nagaan of theoretische ontwikkelingen ook werkelijk zullen functioneren en zijn risico's beter beheersbaar.

Ook Juan De Dalmau, hoofd van het Communication Office van ESA's technologische vestiging ESTEC in het Nederlandse Noordwijk benadrukt het belang van de tests.

'Het gaat erom extremen te leren beheersen: temperaturen die tien keer kouder zijn dan in je diepvries thuis, maar ook torenhoge temperaturen van duizenden graden in de motor en turbopompen die vele keren sneller draaien dan de motor in je auto.'

Hij had het ook over het belang van samenwerking in de ruimtevaart en vertelde daarover een kleine anecdote. 'In de eerste jaren van Ariane sprak iedereen Engels, ook de Fransen. De Duitsers suggereerden daarop om toch maar Frans te gaan spreken en nu spreken alle betrokkenen bij Ariane goed Frans!'

Staatssecretaris Philippe Courard had het over de ruimtevaartinspanningen van België dat, hoewel een klein land, de 5de grootste bijdrage aan ESA levert.

'België heeft over de verschillende regeringen heen ruimteonderzoek steeds in belangrijke mate ondersteund en krijgt voor zijn bijdrage aan ESA een return, die veel keer groter is dan de investering.' 

Luik is overigens ook lid van de Communauté des Villes Ariane (CVA), dat in 1998 opgericht werd om de samenwerking te versterken op het vlak van ruimtetransport, in het bijzonder de Ariane-raketten. Het verbindt niet alleen Europese steden, maar ook de bijbehorende industrie.

Naast Luik maken in ons land ook Leuven en Charleroi deel uit van CVA.