Frank De Winne over mogelijke Europese samenwerking bij nieuw Russich ruimteschip

De Amerikaanse ruimtependel is van het grootste belang voor de verdere afwerking van het International Space Station (ISS), dat sinds 1998 door de Verenigde Staten, Rusland, Europa en Japan in een baan om de aarde wordt gebouwd. De shuttle is immers nodig om nog een aantal grote onderdelen naar dat station te transporteren, waaronder het Europese ruimtelabo Columbus.

Blikvanger

Rond 2010 willen de Amerikanen de spaceshuttle op pensioen sturen, maar de rol van het ISS zal dan nog niet zijn uitgespeeld.

De NASA en andere ruimteagentschappen moeten dus nieuwe ruimteschepen ontwikkelen, die niet alleen naar het ruimtestation kunnen vliegen, maar die ook een belangrijke rol te spelen hebben bij de verdere verkenning van ons zonnestelsel.

Zo denken de Amerikanen al aan nieuwe bemande ruimtevluchten naar de maan en daarna ook naar Mars.

Het nieuwe Russische bemande ruimteschip, dat de oude en vertrouwde Sojoez (die in 1967 zijn eerste bemande vlucht maakte) moet opvolgen, was één van de blikvangers op de recente luchtshow van Le Bourget (Parijs). Rusland wil dit nieuwe ruimteschip heel graag in internationale samenwerking bouwen.

Frank De Winne over Kliper

We onderzoeken met onze Russische collega's of we aan het programma Kliper kunnen deelnemen

De Belgische ESA-astronaut Frank De Winne, die eind 2002 met een Sojoez naar het ISS vloog en het Russisch ruimteprogramma door en door kent, is bijzonder goed geplaatst om commentaar te geven.

Hij deed dat in Le Bourget, waar het Russische ruimteagentschap Roskosmos en Russische bedrijven een model op ware grootte van de Kliper toonden.

"De Sojoez is eigenlijk een ontwerp uit de jaren '60 en begint al aardig oud te worden", aldus Frank De Winne. "Het wordt ook redelijk moeilijk om dit soort ruimteschip te produceren. De Amerikanen denken aan een nieuw bemand systeem, het Crew Exploration Vehicle. En er is het Russische project Kliper, waar in het bijzonder Europa zich voor interesseert."

"We onderzoeken nu met onze Russische collega's of we aan het project kunnen deelnemen. Rusland heeft niet alleen aan ESA, maar ook aan andere landen als Japan gevraagd of samenwerking kan, niet alleen bij de ontwikkeling maar ook wanneer het ruimteschip operationeel is."

"Dat zou Europa heel nieuwe mogelijkheden geven, vooral de mogelijkheid om eigen astronauten in de ruimte te brengen."

Nieuwe generatie

"Kliper is een ruimteschip van een nieuwe generatie. In het ontwerp zitten gloednieuwe ideeën verwerkt", zegt Vladimir Danejev, ingenieur bij het bedrijf RKK Energija.

"Sinds de bouw van de spaceshuttle en Boeran (nvdr de Russische spaceshuttle die in 1988 slechts één onbemande vlucht uitvoerde) werden heel wat nieuwe materialen ontwikkeld en verschenen nieuwe technologieën op het toneel.

"We zullen al deze Russische knowhow gebruiken voor het nieuwe ruimteschip en we willen heel graag ook maximaal gebruikmaken van Europese technologie in het ontwerp."

In de montagehallen van RKK Energija is al een model van Kliper op ware grootte tot stand gekomen. Het toekomstige ruimteschip bestaat uit drie modules en ziet eruit als een ietwat gedrongen vliegtuig met kleine vleugels. Kliper moet zes ruimtevaarders en een nuttige lading van 500 kilogram of twee ruimtevaarders en 700 kilogram last kunnen transporteren.

Het ruimteschip zou bij de lancering een massa hebben van ongeveer 13 ton en in een baan om de aarde worden gebracht door een verbeterde of krachtigere versie van de Sojoez-raket.

Er zijn twee mogelijkheden voor hoe Kliper naar de aarde kan terugkeren. Een eerste is met behulp van parachutes in het uitgestrekte woestijngebied van Centraal-Azië. Kliper zou ook meer conventioneel als een vliegtuig kunnen landen in dichter bevolkte gebieden.

Kliper vanaf Kourou?

Niet zo heel ver van het Kliper-model op Le Bourget was ook een schaalmodel te zien van het toekomstige Sojoez-lanceercomplex op Europa's ruimtehaven in Kourou, Frans Guyana. De eerste lancering vanaf het nieuwe complex is voorzien voor 2008 en automatisch stelt zich de vraag: gaan hier ooit ook Kliper-missies vertrekken?

Voorlopig heeft ESA daar nog geen plannen voor, maar de Russische ingenieurs en officials verbergen niet dat ze er wel enigszins op hopen.

"Internationale samenwerking is de meest redelijke manier om grote en dure projecten uit te voeren", zegt Igor Barmin, die een belangrijke rol speelt in de Russische ruimtevaartprogramma's. "Daarom denk ik dat de tot nu toe zeer succesvolle samenwerking tussen Europa en Rusland voor beide zijden voordelig is."

Het project Kliper lijkt in ieder geval een groot potentieel te hebben. Het ruimteschip kan astronauten naar het ISS brengen en kan ook dienen voor bemande vluchten naar de maan en de verdere verkenning van het zonnestelsel.

"Kliper is als langetermijnprogramma ontworpen en moet 20, 30 of zelfs 40 jaar lang kunnen gebruikt worden", benadrukt Frank De Winne.

Misschien beslissing in december

Jonge Europeanen hebben nood aan een visie en een wetenschappelijk doel

Of Europa betrokken gaat worden bij Kliper kan mogelijk in december worden beslist. Dan zullen de voor ruimtevaart verantwoordelijke Europese ministers zich buigen over het ESA-programma voor de verkenning van de ruimte. De ESA-directeur voor Bemande Ruimtevaart, Microzwaartekracht en Verkenningsprogramma's is overtuigd van een positieve respons.

"Kliper is niet alleen een goede politieke overeenkomst of een sterk stukje technologie", zegt Daniel Sacotte. "Het programma geeft ons een visie en een wetenschappelijk doel waaraan jonge Europeanen vandaag bijzonder nood hebben."

Veel Europeanen denken er ook zo over. In Le Bourget klonk het bij veel bezoekers dat Europa een volledig, coherent en succesvol ruimteprogramma moet hebben. "Ik ben verwonderd door de huidige technologie die een droom met zich meevoert", was slechts één commentaar.

Noot

Aan Kliper werd aandacht besteed in het Space Magazine van EuroNews, een belangrijk medium op het vlak van internationale informatie vanuit een Europees gezichtspunt. Het wordt in 79 landen uitgezonden en bereikt 144 miljoen gezinnen in Europa, het Midden-Oosten, Afrika, Centraal-Azië en Noord- en Zuid-Amerika.

Om de twee weken is er een Space Magazine met elke tweede vrijdag een nieuw programma. Elk magazine duurt vier minuten en wordt 21 keer per week uitgezonden, ook 's avonds in prime time op vrijdag en zaterdag om een zo groot mogelijk publiek te bereiken.