Mars Express sondeert raadselachtige afzettingen op rode planeet
ESA’s Mars Express heeft een tipje van de sluier opgetild die nog altijd hangt over één van de meest bijzondere gebieden op Mars: De Medusae Fossae-Formatie. Met de radar van de sonde zijn voor het eerst de dikte en elektrische eigenschappen van de lagen gemeten, wat nieuwe gegevens over de mogelijke oorsprong heeft opgeleverd.
De Medusae Fossae-Formatie (MFF) is een unieke verzameling sedimenten. En een raadsel voor de wetenschap. Ze zijn te vinden in de buurt van de evenaar, langs de scheidslijn tussen het hoog- en laagland. Mogelijk behoren ze tot de jongste afzettingen op het oppervlak van Mars. Anders dan de oudere gebieden vertoont de formatie namelijk opvallend weinig inslagkraters.
Mars Express heeft gegevens over dit gebied verzameld met de MARSIS-radar (Mars Advanced Radar for Subsurface and Ionospheric Sounding). Tussen maart 2006 en april 2007 is Mars Express talloze keren rond de planeet gevlogen om met zijn radar het oppervlak te peilen.
Voor het eerst is nu berekend hoe dik de MFF-lagen zijn, aan de hand van de tijd die de radarsignalen erover deden om door de bovenlagen heen te dringen alvorens te worden teruggekaatst door de onderliggende harde rotsbodem. 'We wisten niet hoe dik de MFF-afzettingen wel waren', zegt Thomas Watters, hoofdschrijver van de resultaten en verbonden aan het Center for Earth and Planetary Studies, National Air and Space Museum, Smithsonian Institution, USA.
De MFF-sedimenten intrigeren wetenschappers omdat zij voorkomen in gebieden die bepaalde golflengten van de radars op aarde absorberen. MARSIS werkt echter op zodanige golflengten dat de radarsignalen grotendeels door de MFF-lagen heen gaan en zorgen voor een ondergronds echosignaal als zij van de harde onderliggende laag terugkaatsen.
De MARSIS-gegevens vertellen ons meer over de elektrische eigenschappen van de lagen. Het lijkt erop dat ze bestaan uit los opeenliggend donzig of poederachtig materiaal. Het is echter moeilijk voor te stellen hoe zulk poreus materiaal als door de wind meegevoerd stof een laag van kilometers dik kan vormen zonder dat het door zijn eigen gewicht wordt samengedrukt.
Anderzijds komen de elektrische eigenschappen overeen met die van waterijslagen maar ontbreekt het aan harde bewijzen dat er tegenwoordig ijs zou zijn in de gebieden rond de evenaar van Mars. 'Als er al waterijs is in de buurt van de evenaar, dan moet het minstens een paar meter onder het oppervlak liggen', zegt Jeffrey Plaut, MARSIS Co-Principal Investigator van het Jet Propulsion Laboratory, VS. De waterdampdruk op Mars is namelijk zo laag dat ijs aan het oppervlak snel zou verdampen.
Met andere woorden, het raadsel van de Medusae Fossae-Formatie is voorlopig nog niet opgelost.
