Ruimteonderzoek strijdt mee tegen kanker

Uit sterrenkundig onderzoek kan worden afgeleid dat de meeste sterren planeten hebben. Maar door de enorme hoeveelheid licht die een ster afgeeft, is het vaak erg moeilijk om die omringende planeten ook daadwerkelijk te zien. Door gebruik te maken van een techniek waarbij signalen van twee of meer telescopen worden gecombineerd, kunnen astronomen van ESA het felle sterlicht echter onderdrukken. Bij een toekomstige ruimtemissie kan het zwakkere licht van de planeten daardoor toch worden waargenomen.

Europese wetenschappers hebben deze techniek verder ontwikkeld en kunnen nu zelfs de atmosfeer van dergelijke planeten onderzoeken. De Darwin-missie van ESA, die is voorgesteld om in januari 2014 te worden gelancered, kan zo’n 1000 dichtbijgelegen sterren onderzoeken en deze techniek als één van de eerste gebruiken om ons een stap dichter bij het antwoord te brengen op de vraag of we alleen zijn in het heelal.

Maar wetenschappers in Nederland zijn ook onder de indruk van een andere toepassing van de voor Darwin ontwikkelde techniek. De nationale onderzoeksorganisatie TNO/TPD past Darwins beeldtechnologie nu ook toe op medisch gebied. Met behulp van de nieuwe techniek zijn wetenschappers nu in staat beelden van huid of weefsel met een veel hogere resolutie te onderzoeken dan tot nu toe mogelijk was. De techniek wordt reeds toegepast bij het onderzoek naar veranderingen in bloedvaten en het netvlies, maar kan ook worden gebruikt als methode om de groei van kankerweefsel in een vroeg stadium te kunnen constateren.

Dit zal niet de eerste keer zijn dat ruimtevaarttechnologie in de strijd tegen kanker wordt ingezet. Een computerprogramma dat oorspronkelijk was ontwikkeld voor het opsporen van röntgenbronnen in de verre ruimte, werd aangepast en nu gebruikt in een computerondersteunde techniek voor de vroegtijdige opsporing van huidmelanomen.

De originele software werd gebruikt om achtergrondruis in signalen vanuit de ruimte te blokkeren. Zo konden zwakkere signalen worden waargenomen, die worden uitgezonden door de restanten van supernova-explosies.

Hier op aarde wordt een monster van het huidoppervlak gescand en vervolgens 10 maal vergroot. Het computerprogramma kan vervolgens uiterst kleine kleurveranderingen vaststellen, waardoor artsen veel beter in staat zijn vast te stellen of er sprake is van onregelmatigheden in de celgroei die verband houden met kwaadaardige melanomen.