Toenemende interesse van Belgische universiteiten voor SSETI

ESA's eerste 'studentenkunstmaan' SSETI Express moet met een Russische Kosmos 3M-lanceerraket in een baan om de aarde worden gebracht. De satelliet werd gebouwd door Europese universiteitsstudenten onder toezicht van het educatief departement van de Europese ruimtevaartorganisatie ESA.

Student Space Exploration and Technology Initiative

SSETI staat voor Student Space Exploration and Technology Initiative. SSETI Express is een kleine satelliet, die qua vorm en afmetingen enigszins met een wasmachine te vergelijken is. De afmetingen bedragen 60 x 60 x 90 centimeter en het gewicht is amper 62 kilogram. Aan boord bevindt zich een nuttige lading van 24 kilogram.

En alsof dat nog niet klein genoeg is heeft SSETI nog eens drie picosatellietjes aan boord, uiterst kleine kunstmaantjes die elk amper één kilogram wegen. Ze zullen in de ruimte worden uitgezet nadat SSETI Express in een baan om de aarde is gekomen. Het is niet alleen een primeur voor de studenten, maar ook voor de ruimtevaartsector.

SSETI Express dient niet alleen om het ontwerp van een dergelijke satelliet te testen (onder meer voor de standregeling met behulp van koude gassen), maar de kunstmaan zal ook de aarde fotograferen en dienst doen als een radiotransponder.

Europese samenwerking

De belangrijkste subsystemen van SSETI Express (energiecontrole, communicatie, computersysteem, standregeling, motor, camera) werden ontwikkeld aan verschillende Europese universiteiten. Hier stond men voor een grote uitdaging... Hoe kunnen zowat 250 studenten van 23 universiteiten, verspreid over 13 Europese landen en elk met een heel verschillende achtergrond, samenwerken om via het internet een satelliet te bouwen?

Met steun van ESA (dat instond voor de specificaties, harmonisering, het overzien van de bouw, tests en de organisatie van de lancering) lukte het... Het ESA-testcentrum ESTEC in Noordwijk in Nederland stelde zijn faciliteiten en kennis ter beschikking om SSETI Express grondig te testen onder de bijzonder harde omstandigheden, die ook in de ruimte heersen. Trillingen, schokken, luchtledige omstandigheden en extreme temperaturen… In ESTEC werd het allemaal gesimuleerd. Ook werd nagegaan of het grondsegement goed functioneerde.

Op amper 18 maanden tijd

Heel bijzonder is dat SSETI Express heel vlug werd gebouwd. Er verliepen slechts 18 maanden tussen de start van het project en de zogenaamde flight readiness review. De toevoeging Express in de naam van de satelliet is dus niet overdreven. Bovendien is de satelliet heel goedkoop. De uitgaven voor de hardware bedroegen minder dan 100.000 euro, een habbekrats in de ruimtevaart.

Het startschot voor het Student Space Exploration and Technology Initiative werd door het educatief departement van ESA gegeven in 2000. De bedoeling was Europese studenten te betrekken bij echte ruimtemissies. Zo doen ze praktische ervaring op en worden ze aangemoedigd te werken in domeinen als ruimtevaarttechnologie en wetenschap.

Sinds zijn oprichting heeft SSETI een netwerk ontwikkeld van studenten, educatieve instellingen en andere organisaties om het werk aan satellietprogramma's te vergemakkelijken. Meer dan 400 Europese studenten hebben al actief en op lange termijn aan dit initiatief deelgenomen, sommigen in hun vrije tijd. Honderden anderen waren betrokken bij of werden geïnspireerd door SSETI.

Naast SSETI zijn staan nog twee andere belangrijke projecten op stapel: de meer complexe European Student Earth Orbiter of SSETI ESEO, een satelliet van 120 kilogram, zal in 2008 met een Ariane 5-raket gelanceerd worden. Rond 2010-2012 volgt misschien zelfs een heuse maansonde, de European Student Moon Orbiter of SSETI ESMO, die zowel op weg naar de maan als in een baan rond onze natuurlijke satelliet onderzoek moet verrichten..

Philippe Willekens: 'een fantastisch verhaal'

De betrokkenheid van vooral jonge mensen bij ruimteonderzoek is uiteraard een belangrijke investering in de toekomst. Zo ziet ook onze landgenoot Philippe Willekens het.

'SSETI is een fantastisch verhaal en nu is er de eerste satelliet SSETI Express', zegt hij. 'Ik hoop dat het de eerste van een lange reeks van kleine Europese studentensatellieten is. De SSETI-studentenassociatie die alle bij de verschillende SSETI-projecten betrokken studenten verenigt heeft nu een kritische massa bereikt en kreeg een aanmoediging door de bilaterale overeenkomst met ESA, die vorig jaar werd ondertekend.'

De betrokkenheid van Belgisch universiteiten is op lange termijn goed voor de Belgische industrie

Volgens de ESA-administrator voor educatieve projecten mag deze groep nog groeien en ook ons land is geïnteresseerd.

'De groep staat open voor nieuwe partners en universiteiten uit alle landen in Europa. Als Belg ben ik zeer tevreden te zien dat de Belgische universiteiten meer en meer interesse tonen om mee te doen. Ik ken hun capaciteit en hun vaardigheden en ben er zeker van dat hun betrokkenheid op lange termijn goed is voor de Belgische industrie.'

Radioamateurs

Radioamateurs over de hele wereld wordt gevraagd gegevens te helpen verzamelen na de lancering van SSETI Express op 30 september. 'Als een radioamateur een signaal van SSETI Express ontvangt alvorens wij dat doen, dan zal het grondstation in Aalborg in Denemarken uiterst tevreden zijn dat te horen', zegt SSETI Express projectmanager Neil Melville.

Aan de medewerking van radioamateurs zijn ook twee wedstrijden verbonden. Meer informatie via de link SSETI-team zoekt hulp van radioamateurs rechts.

Praktisch

De lancering van SSETI Express is in ons land rechtstreeks te volgen op vrijdag 30 september in het Euro Space Center van 07.00 uur tot 09.30 uur, onder meer in samenwerking met ESA.

Het Euro Space Center is gelegen langs de E411:
Rue Devant les Hêtres, 1
B-6890 Transinne

Meer informatie:

J-M. Thomas, Directeur ESC
Tel.: 0496 27 10 30
Théo Pirard
Tel.: 087 46 11 39
Gaston Bertels
Tel.: 0476 21 51 24

Voor meer informatie over SSETI Express:

Philippe Willekens
Administrator for Education Projects
ESA Education Department
Tel:
+33 1 53 69 73 88 (ESA-Paris)
+31 71 56 56 354 (ESA-ESTEC)
GSM: +33 6 80 17 49 40
Fax: +33 1 53 69 76 01
Philippe.Willekens@esa.int