Veilig vliegen:
België doet mee met Iris

Wist je dat het luchtverkeer boven Europa het dichtste is van heel de wereld? Dat op drukke dagen in het Europese luchtruim meer dan 33.000 vliegtuigen worden gevolgd? Dat de komende jaren dat aantal alleen nog maar toeneemt tot naar schatting 17 miljoen vluchten op jaarbasis tegen 2020?

Het is bijgevolg bijzonder belangrijk dat de opvolging van die alsmaar grotere drukte in de lucht mee evolueert om onder meer vertragingen en annulaties te voorkomen. Maar dat gebeurde tot nu toe slechts in beperkte mate. Zo gebeurt de communicatie tussen piloten en vluchtleiders veelal nog via stem over een radioverbinding, zoals dat al sinds de jaren '50 het geval is.

Modernisering

In de toekomst zou dit soort communicatie alleen nog maar als back-up dienen en moeten datalinks de standaard zijn.

Het beheer en de controle van het Europese luchtverkeer (in het Engels Air Traffic Management of ATM) is verder ook versnipperd over meer dan 60 verschillende sectoren, die elk individueel gecontroleerd worden en ook dat bemoeilijkt de zaken.

Er is dus nood voor een betere aanpak en net als andere landen ziet België de noodzaak in van een modernisering van de luchtvaartcontrole in Europa. Daarom volgt ons land bij het ESA-initiatief Iris in de voetsporen van Duitsland, Frankrijk, Ierland, Italië, Luxemburg, Noorwegen, Oostenrijk, Portugal, Spanje, het Verenigd Koninkrijk, Zwitserland en de Tsjechische Republiek.

Belgische ondersteuning

Nathalie Ricard, progammamanager voor Iris, is heel blij met de deelname van ons land.

'De Belgische ondersteuning zal heel nuttig zijn bij de ontwikkeling van het nieuwe communicatiesysteem doordat specifieke industriële knowhow kan gebruikt worden bij het technische ontwerp ervan.'

Communicatiesatellieten zullen een heel belangrijke rol spelen en integraal deel uitmaken van het nieuwe Europese systeem voor luchtvaartcontrole Met het in 2007 opgestarte programma Iris plaatsen de ESA-lidstaten satellietcommunicatie vooraan bij de modernisering van de wereldluchtvaartindustrie. Vliegtuigen, uitgerust met een standaardterminal, zullen overal kunnen communiceren via compatibile satellietsystemen.

Ruimtecomponent

Iris is een nieuw soort initiatief voor ESA: één waarbij de ruimtecomponent onderdeel uitmaakt van een veel groter systeem.

Iris richt zich op de noden van externe partners en eindgebruikers, die niet altijd vertrouwd zijn met satelliettechnologie. De ontwikkelingsfase van Iris zal tot 2015 lopen, gevolgd door de ontplooiing van een volledig operationeel systeem in 2020.

Volgens Nathalie Ricard zal Iris de Europese burger belangrijke voordelen opleveren. 'Het programma zorgt voor industriële groei, een beter milieu en in het bijzonder veiligheid in de luchtvaart. De Europese industrie en de operatoren zullen hun leiderschap op dit vlak behouden en nog verder uitbreiden.'

Achtergrond: Iris, SESAR en ARTES Het programma Advanced Research in Telecommunications Systems (ARTES) stelt de Europese en Canadese industrie in staat om via Onderzoek en Ontwikkeling (O&O) innovatieve ideeën te onderzoeken met het oog op de ontwikkeling van state of the art producten en diensten op het vlak van communicatiesatellieten. Zowel grote als kleine satcombedrijven in de ESA-lidstaten kunnen via de verschillende elementen van het ARTES-programma voorstellen indienen. Een van die elementen van ARTES, met nummer 10, is Iris. Dat heeft als doel een nieuw communicatiesysteem te ontwikkelen tussen vluchtleiders op de grond en de bemanning aan boord van een vliegtuig. Iris is een op satellieten gebaseerd concept voor het programma Single European Sky ATM Research (SESAR), dat gelanceerd werd door de Europese Commissie. Dit programma moet tegen 2020 bijdragen tot de modernisering van de luchtvaartcontrole via digitale datalinks naar piloten in de cockpit. Dat moet ook nog enkele mooie bonussen opleveren. Zo wil SESAR vluchten kunnen inkorten met 8 tot 14 minuten en tot 500 kilogram brandstof en 1575 kilogram kooldstofdioxide besparen. Goed voor het milieu dus. SESAR moet de kosten van de controle van het luchtverkeer ook met de helft verminderen. ESA is nu bezig met de ontwikkelingsfase van het programma Iris, met ondersteuning van onder meer de Europese Commissie, de SESAR Joint Undertaking (SJU), Eurocontrol, de Europese ruimtevaartindustrie en aanbieders van luchtvaartdiensten. ESA betrekt daarbij de beste knowhow uit de luchtvaart, onderzoek op het vlak van telecommunicatie en de industrie.