Aurora australis boven poolstation Concordia
Gemiddelde temperaturen van -51° Celsius, een half jaar lang geen zonlicht en om je heen niets anders dan ijs. Net op het moment dat je even buiten bent voor je onderzoek, licht de complete lucht op. Alsof een groene vlam door de lucht om zich heen grijpt. Het poollicht.
Dat is precies wat de door ESA gesponsorde wetenschapper Alexander Kumar en zijn collega Erick Bondeux op 18 juli 2012 zagen terwijl ze op ongeveer 1 kilometer van het poolstation Concordia onderzoek aan het verrichten waren. Kumar nam zijn camera en legde het zuiderlicht, de aurora australis, vast, terwijl het de lucht boven het poolstation verlichtte.
Concordia
Binnen het Frans-Italiaanse poolstation Concordia wordt onderzoek gedaan naar glaciologie, menselijke biologie en de atmosfeer. ESA gebruikt de basis om zich voor te bereiden op toekomstige lange afstandsmissies in de ruimte.
Gedurende de winter is Concordia voor het grootste deel compleet gehuld in duisternis. De temperaturen op de zuidpool (Concordia bevindt zich op 75° zuiderbreedte) liggen gemiddeld op -51° Celsius. De laagste temperatuur die er ooit gemeten is bedraagt -85° Celsius.
Een station dat zo afgelegen ligt en waarvan de bemanning moet functioneren onder zulke erbarmelijke omstandigheden is de ideale plek om kleine, multiculturele teams voor langere periodes te isoleren.
Poollicht
Zowel het noorder- als het zuiderlicht zijn doorgaans lastig te zien vanaf bevolkte gebieden, mede doordat deze wat verder van de polen verwijderd zijn. Alleen tijdens periodes met verhoogde zonneactiviteit zijn de poollichten echt goed te zien op plekken waar mensen wonen.
Het jaar 2012 is tot nu toe een jaar met bijzonder veel van zulke zonneactiviteit. Dat levert spectaculaire beelden op. Niet alleen wat poollichten betreft, maar ook wanneer we omhoog kijken, naar de zon.
Op zondag 17 juli wist de SOHO-missie van ESA en NASA een grote zonnevlam vast te leggen op beeld. Het betrof een zonnevlam van de klasse M1, die drie dagen later de aarde bereikte.
Ruimteweer in de gaten houden
Hoewel de zonnevlam geen problemen veroorzaakte, kan een dergelijke vlam in theorie effect hebben op de werking van satellieten die in een baan om de aarde verkeren. Ook kan een zonnevlam invloed hebben op radiocommunicatie op aarde.
Naast de zonnevlam van 17 juli werd er twee dagen later nog een grote zonnevlam waargenomen. Op zonneregio NOAA AR 1520 vond een uitbarsting plaats die een zonnevlam van klasse M7.7 de ruimte in slingerde. Omdat deze zonnevlam naar het westen gericht was, is hij juist van de aarde weggeblazen in plaats van naar ons toe.
“Toch is het belangrijk dat we zonnevlammen in de gaten houden en volgen”, vindt Juha-Pekka Luntama, manager van de afdeling ruimteweer van ESA's Space Situational Awareness programma. “Grote uitbarstingen op de zon kunnen invloed hebben op onze telecommunicatie, televisie, radio, meteorologische observaties en navigatie-systemen. Daarnaast kan ruimteweer ook invloed hebben op energieverdeling en communicatie op het aardoppervlak zelf.”
