Dagboek van André Kuipers - Deel 11: Afscheid van Nederland. Het G-krachten spel
19 - 25 februari Na de trainingen in Houston had ik een kort, laatste weekend in Nederland. Zondagavond ben ik nog even bij mijn ouders langs geweest. Mensen vragen wel eens aan me of ik voel dat de missie dichterbij komt. Dan zeg ik: nee, daar heb ik het veel te druk voor. Maar zondag was het toch anders.
Ik besefte dat het de laatste keer voor de lancering was dat ik mijn ouders zag. Voor hen is het natuurlijk ook heel speciaal. Ze zien dat een droom uitkomt waar ik 33 jaar naartoe heb geleefd met hun steun. Het is net of ik ga voor Olympisch goud.
Maandagochtend kon ik op Schiphol weer aan de slag voor de missie. Daar stonden twee wetenschappers van de Rijksuniversiteit Groningen klaar om monsters te nemen van bacteriën op mijn lichaam. Dat is nodig voor één van de experimenten aan boord van het ruimtestation, dat gaat over het gedrag van bacteriën in de ruimte. Om vergelijkingsmateriaal te hebben voor het onderzoek moet ik zowel op aarde als in de ruimte monsters nemen.
Monsters
Bacteriën van mijn eigen lichaam vormen maar een klein deel van het onderzoek. Aan boord van het ISS neem ik monsters van plekken als handvatten, toetsenborden, koptelefoons, hoekjes tussen panelen, de slaapcabines, naast warme lampen, op vochtige plaatsen en natuurlijk het toilet. Allemaal plaatsen waar je veel bacteriën kunt verwachten. Daarnaast kweek ik in de ruimte bacteriën en gaat er een doosje mee waar ze al op een plaatje in zitten. Dat doosje blijft de hele missie dicht. In Groningen wordt na mijn terugkeer het DNA van de bacteriën bestudeerd om te kijken hoe hun eigenschappen veranderen onder invloed van een gewichtloze toestand en wordt gekeken in hoeverre de bacteriën zich anders aan oppervlakten hechten in gewichtsloosheid.
Voorlopig ben ik nog in de trainingsfase, dus maandag vloog ik weer naar Sterrenstad. In tegenstelling tot Houston, waar de temperatuur al weer aardig oploopt, ligt Sterrenstad er nog maagdelijk wit bij. Mijn commandant bleef nog in Amerika, dus ik had veel tijd voor de wetenschappelijke experimenten. Samen met mensen van ESTEC en een paar wetenschappers hebben we sommige procedures doorlopen en de apparatuur daadwerkelijk uitgetest om te kijken of alles goed zit.
Bloeddruk
Eén van de experimenten die ik deze week heb geoefend heeft alles te maken met bloeddrukmetingen. Het zijn eigenlijk drie verschillende experimenten die door elkaar heen lopen. Op twee momenten tijdens mijn missie heb ik vierentwintig uur achter elkaar bloeddrukmeters aan mijn arm en vingers zitten. Ik moet ondertussen stresstests doen, bijvoorbeeld rekensommetjes maken, of juist heel ontspannen erbij gaan hangen en niets doen. Het verliep nog niet vlekkeloos, dus hier en daar worden de procedures aangepast. Zo zie je dat trainingen ontzettend belangrijk zijn. Je hebt natuurlijk liever dat het aan de grond niet helemaal goed gaat dan straks, als je in de ruimte bent.
Op woensdagochtend werd ik ook voorbereid op de komende winteroverlevingstrainingssessie. Alle materialen en technieken werden nog een keer onderwezen, zoals het gebruik van een machete om takken en bomen te kappen, het gebruik van de noodradio, hoe je een onderkomen moet bouwen, een vuur moet aanleggen, etc.
Deze week heb ik ook de handmatige terugkeer geoefend. In uiterste noodgevallen moet ik voorbereid zijn om de Sojoez in mijn eentje terug naar de aarde te sturen. Normaal gesproken is de terugkeer computergestuurd. Maar als je meer dan 30 seconden te vroeg of te laat de dampkring in gaat, of de computer is uitgevallen, dan moet je het zelf doen. Je moet dan spelen met het zwaartepunt van de capsule om alsnog op koers te komen.
De training voor de handmatige terugkeer gebeurt op een echt Sojoez besturingspaneel met beeldschermen en op het laatst ook in de grote centrifuge, die de G-krachten echt opwekt. Als ik dus zogenaamd steiler de dampkring in vlieg, word ik harder in mijn stoel gedrukt. Ga ik minder steil, dan neemt het aantal G-krachten af. Het is puzzelen hoe je het best kunt vliegen. Je wilt natuurlijk niet teveel in je stoel gedrukt worden, maar je wilt ook niet honderden kilometers van de afgesproken plek landen, zodat niemand je meer kan vinden.
Computerspel
Eigenlijk is het een leuk computerspel, dat je zo goed mogelijk wilt spelen. Mijn beste score was een afwijking van nul kilometer, right on the spot. De minste poging was een kilometer of vijfentwintig er vanaf. En dat terwijl de computer een marge van negentien kilometer aanhoudt. Ik ben er ondertussen wel tevreden over. Sterker nog: als de computer de terugkeer doet, krijg ik ongeveer vijf G aan zwaartekracht te verduren. Doe ik het zelf, dan is het meestal ongeveer drie. Ik heb al tegen mijn instructeurs gezegd: laat mij dat klusje zelf maar opknappen...
Al mijn vrije uren gebruik ik om de puntjes op de i te zetten en vooral mijn persoonlijke dingen te regelen. Muziek, de lijst met e-mail adressen en telefoon nummers, eigengemaakt handboek met de belangrijkste zaken in het kort, persoonlijke spullen die ik mee wil nemen, dat soort dingen. Tijd voor sociale contacten is er de komende zes weken niet meer. Ik doe alleen wat volgens de tradities van me verwacht wordt. Bij die Russen moet je wel een beetje oppassen. Als je bij elke toast je wodkaglas zou leeg drinken verlaat je het gebouw niet meer verticaal...
