ESA zet zich in voor behoud tropisch regenwoud Borneo
Overal ter wereld staat tropisch regenwoud onder druk. Het Indonesische eiland Borneo vormt hierop geen uitzondering en heeft zwaar te leiden onder illegale boskap en ondoordacht watermanagement. Reden voor het Wereld Natuurfonds (WNF) en het Wageningse SarVision om actie te ondernemen. De Europese ruimtevaartorganisatie helpt waar ze kan.
Uit een rapport van de Wereldbank blijkt dat het ernst is met de staat van het tropisch regenwoud. Overal verdwijnen stukken bos die er honderden jaren over hebben gedaan om te volgroeien. ‘Borneo valt bijna om’, waarschuwt Martijn van Triest van het WNF. ‘Als we zo doorgaan houdt het ecologisch systeem op het eiland geen stand en zal de Oeran Oetang verdwijnen. Daarom starten we in Nederland een grote campagne om Borneo van de ondergang te redden.’
Aardobservatie
Grote stukken bos in de gaten houden is makkelijker vanuit de ruimte dan vanaf de grond. Daarom stelt ESA data beschikbaar van de in 2002 gelanceerde aardobservatiesatelliet Envisat. Op de radarbeelden is te zien of er iets verandert in het regenwoud. Als na een extra controle met een ultralight vliegtuig illegale boskap geconstateerd wordt, dan brengen de autoriteiten een gewapende groep in stelling om de overtreders aan te pakken.
ESA werkt samen met het Wageningse bedrijf SarVision dat een vestiging met zes wetenschappers op Borneo heeft. In ruil voor de Envisat-data, helpt SarVision met het kalibreren van het gebruikte radarinstrument. ESA’s aardobservatiespecialist Evert Attema: ‘Het mes snijdt aan twee kanten. Ditzelfde systeem zou je overal ter wereld bij het tropisch regenwoud kunnen toepassen: grote bossen zijn ideaal voor de kalibratie van radarapparatuur en met de waarnemingen kunnen lokale autoriteiten het regenwoud in de gaten houden.’
Nieuwe apparatuur
Met de radar van Envisat kunnen grove veranderingen in het regenwoud worden waargenomen. Voor de fijnmaziger metingen, bijvoorbeeld van de hoeveelheid biomassa (hout, bladeren) en de waterhuishouding, is nieuwe, betere apparatuur nodig. Daarom hield SarVision in samenwerking met ESA en nog een aantal andere partners vorige week een ‘airborne’ campagne onder de naam Indonesian Radar Experiment II.
Net als bij de eerste INDREX campagne, die plaatshad in 1996, werden ook nu testvluchten uitgevoerd om te kijken welke radar het meest geschikt is voor aardobservatie vanuit de ruimte. De eerste waarnemingen van de campagne zijn inmiddels binnen. In september 2005 verwacht Attema de definitieve resultaten te kunnen presenteren.
Ambassadeur
Terwijl wetenschappers nieuwe radarsystemen ontwikkelen om ook in de toekomst het regenwoud mee te kunnen beschermen, gaat het WNF komend jaar campagne voeren om de problematiek op Borneo onder de aandacht te brengen. ESA draagt ook hier een steentje aan bij met astronaut André Kuipers als WNF-ambassadeur. ‘Ik heb zelf gevraagd of ik ambassadeur kon worden’, aldus Kuipers. ‘Ik wil me graag inzetten om te zorgen dat mensen de ecosystemen op aarde beschermen tegen onwetendheid en geldzucht.’
Tijdens zijn ruimtevlucht in april dit jaar, zag Kuipers vanuit de ruimte hoe kwetsbaar de aarde werkelijk is: ‘Als je vanuit het ruimtestation recht naar beneden kijkt zie je veel water en woestijn. De hoeveelheid vruchtbare grond is echt niet zo groot. Kijk je vervolgens schuin langs de aarde, dan zie je dat de dampkring die ons beschermt maar een heel dun schilletje is. De aarde is een kleine, kwetsbare bol in een grote ruimte. We moeten er heel zuinig op zijn!’
