Migrerende vogels laten zich niet tegenhouden door obstakels. Maar als dat obstakel een vliegtuig is, kan dat een dodelijke botsing tot gevolg hebben. 

Volgens de Amerikaanse Federal Aviation Administration hebben botsingen tussen vliegtuigen en vogels sinds 1988 aan meer dan 231 mensen het leven gekost. Tegelijkertijd werden 220 vliegtuigen door een dergelijke botsing vernield.

Satellieten kunnen daar verandering in brengen. In 2007 begon ESA in samenwerking met de Nederlandse, Belgische, Franse en Duitse luchtmachten -en in samenwerking met de industrie en onderzoeksinstituten uit diverse Europese landen- het FlySafe-project. 

Het FlySafe-project demonstreerde hoe het combineren van weersinformatie en milieudata met aardobservatiesatellieten en radarsystemen op de grond kan bijdragen aan een verbetering van de nationale vogelwaarschuwingssystemen. 

Communicatiesatellieten kunnen bijvoorbeeld individuele vogels volgen via GPS. Onder systemen voor grondradar vallen onder andere weerradar, bewakingsradar en korteafstandsradar voorzien van technologie die werd ontwikkeld door Robin Radar Systems. 

Veiliger luchtruim

Een toestel van US Airways stortte neer na een botsing met vogels

Het Nederlandse Robin Radar Systems begon in 2010 met het verkopen van de vogelwaarschuwingssystemen die ontwikkeld werden als onderdeel van het FlySafe-programma. Inmiddels is het in gebruik genomen door luchtmachten in België, Bulgarije, Estland, Nederland, Noorwegen, Polen, Spanje en Turkije.

Sinds het begin van de verkoop heeft het bedrijf zijn personeelsbestand zien verviervoudigen en zijn omzet met 25 procent zien stijgen in de afgelopen zes maanden. “De klanten gebruiken het systeem in combinatie met hun eigen vogelwaarschuwingssystemen. Bijvoorbeeld tijdens oefeningen waarbij laag gevlogen werd”, legt Robin-CEO Siete Hamminga uit.

“Doordat de systemen vogels al op grote afstand kunnen detecteren is het mogelijk om een omtrek van honderden kilometers te scannen. Wanneer het risico op een vogelbotsing toeneemt doordat er meer migrerende vogels actief zijn in een gebied, dan kan een luchtmacht gemakkelijk zijn vliegtuigen terugroepen."

"Op het gebied van de burgerluchtvaart kan vogelradar op den duur gebruikt worden om te helpen bij het nemen van realtime beslissingen. Door vogelradar te integreren in realtime luchtverkeerssystemen kan er een betere risicoanalyse aan de piloten doorgegeven worden. Zij kunnen vervolgens de veiligste landingsbaan een aanvliegroute kiezen.

Onlangs wist Robin twee belangrijke investeerders aan zich te binden: Inkef Capital en het Mainport Innovation Fund, waar zowel KLM als de luchthaven Schiphol onderdeel van uitmaken. “ESA heeft een belangrijke rol gespeeld in de groei van Robin”, aldus Siete. “Dit is het explosieve mengsel dat je krijgt wanneer je toegepaste wetenschap combineert met ondernemerschap. We zijn nu klaar om Robin naar het volgende niveau te gaan tillen.”

Naast de luchtvaart is het in de gaten houden van vogels ook steeds belangrijker in de windenergiesector. Die sector probeert de invloed die windparken op de vogelpopulatie heeft in te perken. Veiligheidssystemen als Robin Radar Systems kunnen precies vaststellen wanneer vogelzwermen dicht in de buurt van operationele windparken vliegen en zo de dood van vogels voorkomen.

“Het succesvolle resultaat van het FlySafe-project heeft bewezen dat ESA's Integrated Applications-programma een belangrijke rol kan spelen”, aldus ESA's Amnon Ginati, hoofd van het Integrated Applications Promotion-programma. “Dergelijke samenwerkingen zijn een win-winsituatie: ze laten op een onbevooroordeelde manier zien wat de toegevoegde waarde van de ruimtevaart is en ondersteunen tegelijkertijd de ontwikkeling van nieuwe diensten waar de samenleving wat aan heeft.”