Ook Nederland bouwt mee aan Europa’s nieuwe generatie weersatellieten
Europa’s nieuwste generatie weersatellieten heet MetOp. Drie exemplaren gaan de atmosfeer de komende jaren bestuderen vanuit een lage baan rond de aardse polen. De eerste MetOp wordt maandag om 18:28 uur gelanceerd vanaf de lanceerbasis Baikonoer in Kazachstan.
De lancering van MetOp-A is een belangrijk moment voor de Nederlandse ruimtevaartindustrie, die meebouwt aan de nieuwe generatie weersatellieten. DutchSpace in Leiden ontwierp en bouwde de zonnepanelen. TNO-TPD in Delft werkte aan het ozon meetinstrument Gome-2. En het KNMI in de Bilt speelt een belangrijke rol bij de ontwikkeling en verwerking van weergegevens.
Beter weerbericht
‘Weerberichten voor de korte en middellange termijn worden nauwkeuriger dankzij de gegevens van MetOp’, vertelt Harry Geurts van het KNMI. ‘De instrumenten aan boord leveren meer gedetailleerde en nauwkeuriger gegevens. Onder andere over luchtvochtigheid, wind en temperatuur op verschillende hoogtes boven zee. We kunnen gegevens, zoals gedetailleerde vocht – en temperatuurprofielen, gebruiken voor weerwaarschuwingen en klimaatonderzoek. Bijvoorbeeld naar het broeikaseffect, de ozonlaag, luchtvervuiling en zeestromen.’
De MetOp missies zijn een aanvulling op Europa’s succesvolle Meteosat satellieten, die op 36.000 kilometer boven de aarde draaien in een geostationaire baan. Deze positie is uitstekend voor een overzicht van weersystemen, omdat Meteosat permanent zicht heeft op een deel van de aardbol. Voor het verzamelen van gedetailleerde informatie over bijvoorbeeld windsterkte en windrichting boven zee en de verdeling van broeikasgassen in de atmosfeer is deze positie minder geschikt. Daarom worden de MetOp satellieten in een baan rond de polen gebracht, op 817 kilometer boven de aarde. De satelliet komt zo regelmatig over elke plek op aarde.
Samenwerking
De Europese organisatie voor meteorologische satellieten Eumetsat beheert en bestuurt de drie MetOp satellieten, die de komende jaren opeenvolgend gelanceerd worden om waarnemingen tot 2020 te garanderen. Eumetsat werkt daarbij samen met haar Amerikaanse tegenvoeter, de NOAA, die al ruim dertig jaar polaire weersatellieten beheert. Door samen op te trekken ontstaat wereldwijd een completer beeld van weer en klimaat.
Elk van de drie MetOp satellieten is 6,5 meter hoog en weegt vierduizend kilo. Aan boord bevinden zich elf instrumenten. Vijf daarvan zitten niet op de NOAA satellieten en zijn dus specifiek Europees. Bijvoorbeeld de Nederlandse Gome-2, die de atmosfeer aftast naar ozon en andere concentraties van gassen. Een ander voorbeeld is het instrument Gras, dat atmosferische kaarten gaat maken met behulp van weerkaatste radiosignalen van de GPS-navigatiesatellieten.
