Woensdagmorgen.nl: vrouwen in de ruimtevaart

Vrouwen die werken in de ruimtevaart zijn vaker wel dan niet in de minderheid. Maar wie goed kijkt, ziet dat dat langzaam verandert. Ook Marlène van Benthem valt dat op. Als coördinator van het Copernicus-programma bij het Netherlands Space Office (NSO) ziet zij het percentage vrouwen bij Europese bijeenkomsten rondom de ruimtevaart steeds verder toenemen. 'Ik hou er eigenlijk nooit zo van om apart weggezet te worden omdat ik vrouw ben. Maar nu het steeds belangrijker wordt om het maatschappelijk belang van de ruimtevaart in beeld te brengen, zie je ook steeds meer vrouwen binnen de ruimtevaartsector.'

Van Benthem is één van de drie sprekers tijdens de twintigste editie van Woensdagmorgen.nl, die helemaal in het teken staat van vrouwen in de ruimtevaart. Daarbij gaat ze het vooral hebben over het belang van het verduidelijken van de link tussen ruimtevaart en het maatschappelijk belang. 'We hebben met zijn allen ontzettend mogen genieten van het ontdekken van de ruimte. Maar nu is het tijd om aan te geven wat het nut van al die mooie techniek is voor de aarde. Want hoewel er plannen zijn om mensen naar Mars te sturen, we hebben maar één aarde en daar zullen we het mee moeten doen.'

Helpen de aarde te beschermen

Als projectcoördinator is Van Benthem betrokken bij een van de projecten die de mensheid moet helpen de aarde te beschermen. Het Europese Copernicus-programma beslaat een reeks satellieten die vanuit de ruimte de aarde in de gaten houden. De Sentinel-satellieten binnen Copernicus verzamelen onder andere geografische gegevens over de staat van onze bossen en waterwegen, de staat van onze oceanen en de atmosfeer.

Van Benthem vertegenwoordigt Nederland bij Europese vergaderingen over het Europese aardobservatieprogramma. Bij die vergaderingen geven de lidstaten samen sturing aan de exploitatie van Copernicus. Een van de belangrijkste taken daarbij is het duidelijk maken van de wensen van de eindgebruiker, zodat de data en diensten van Copernicus daadwerkelijk een bijdrage leveren aan een veilig en duurzaam leven op aarde.

'Satellietdata leveren constante actuele informatie en daarmee zijn satellietapplicaties een betekenisvolle bijdrage aan onze informatiebehoefte en monitoringssytemen', verduidelijkt Van Benthem. De mogelijkheden zijn eindeloos. Zo zouden gegevens van Copernicus door de landbouw gebruikt kunnen worden om het grondwaterniveau in de gaten te houden. Ziet een boer via een app die Copernicus-gegevens gebruikt dat de oogst achterblijft en de bodem droog is, dan weet hij precies waar hij zijn akker moet beregenen.

Luisteren naar behoefte

Aan dergelijke oplossingen wordt momenteel al hard gewerkt. Maar alleen het ontwikkelen van zulke oplossingen is niet genoeg, vindt Van Benthem. 'Het is minstens even belangrijk dat we klanten laten inzien wat ze zouden kunnen met technieken uit de ruimtevaart. Dat is een proces dat we nog te vaak overslaan in deze sector. We moeten de eindgebruiker in een vroeg stadium betrekken bij de ontwikkeling, zodat we daadwerkelijk met oplossingen komen die de gebruiker operationeel kan inzetten, niet als demonstratie, maar als vanzelfsprekend innovatie proces in de operationele werkpraktijk van de gebruiker. Nu denken we nog te veel aanbodgericht voor de gebruiker.

User empowerment, noemt Van Benthem dat. En dat is een gebied waar vrouwen het verschil kunnen maken. 'Vrouwen willen verhalen vertellen, willen verbinden, niet alleen een complex systeemonderdeel bouwen, maar het totaal van het systeem in die ontwikkeling meenemen. Het spreekt voor zich dat we als vrouwen en mannen elkaar aanvullen en dus ook in de ruimtevaart. Ik zie dat we ons nu echt in een overgangsfase bevinden.'

Woensdagmorgen.nl

De twintigste editie van Woensdagmorgen.nl vindt plaats op woensdag 1 oktober en duurt van 8.30 tot 11.00 uur. De deuren gaan open om 8.00 uur. Naast Van Benthem zullen ook ATV Operations Manager Charlotte Beskow en Google X-Prize-jurylid Bèrengére Houdou spreken. Zij zijn allebei werkzaam bij de Europese ruimtevaartorganisatie ESA. Meer informatie: www.woensdagmorgen.nl.