Frank De Winne: "Je moet in de verwezenlijking van je droom geloven"

Waarom was u te ESTEC?
Ik werd voor het eerst gebrieft over wetenschappelijke apparatuur. Er zullen veel experimenten worden gedaan met de Microgravity Science Glove Box (MSG). De wetenschappers hebben hun experiment voorgesteld en we hebben voor het eerst besproken welke opdrachten er moeten uitgevoerd worden, welke gegevens de onderzoekers willen bekomen, waaraan ik aandacht moet besteden en wat al dan niet kan.

Wordt u op verschillende plaatsen opgeleid?
Het grootste deel van mijn opleiding gebeurt in Rusland. Het is eerder uitzonderlijk dat ik in Europa ben. Dat gebeurt alleen voor het wetenschappelijk programma. Het zou natuurlijk moeilijk zijn om alle wetenschappers naar Rusland te doen komen. In Europa gebeurt een deel van mijn opleiding in België, een deel hier te ESTEC en een deel in Keulen, waar het Europese astronautencorps zijn thuishaven heeft. Het hangt onder meer af waar er modellen beschikbaar zijn om mee te oefenen. Zo is er hier te ESTEC een MSG-model. Het is dus normaal dat we hier een stuk van de training doen.

Kunt een kort overzicht geven van de experimenten tijdens uw vlucht?
Een deel van de experimenten heeft te maken met de levenswetenschappen. Hoe functioneert de mens in de ruimte, fysiologisch en mentaal? Hoe werken de hersenen? Er zijn heel wat experimenten voorzien op het vlak van de natuurwetenschappen, in het bijzonder de kristallografie. Er zijn ook biologische experimenten zoals hoe het beenderstelsel functioneert in microzwaartekracht. Zo is osteoporose een van de problemen met een verouderende bevolking. Astronauten hebben daar in de ruimte veel sneller last van. Deze experimenten proberen op cellulair niveau na te gaan welke elementen meespelen. Men kan dan geneesmiddelen vinden voor de mensen op aarde.

Is uw vlucht Belgisch?
De beste omschrijving is internationaal met een Belgisch accent. Internationaal omdat ik met de Russen vertrek aan boord van een Sojoez-ruimteschip. Daar heb ik de toch wel belangrijke functie als boordingenieur. Verder is de vlucht ook internationaal omdat de experimenten zowel in het Russische als het Amerikaanse gedeelte van het ruimtestation zullen gebeuren. Bovendien zijn bij veel experimenten niet alleen Belgische wetenschappers betrokken, maar ook wetenschappers uit Europa en de rest van de wereld. Ik zal ook experimenten voor de Amerikanen en de Russen uitvoeren.

Wat betekent voor u het beroep ruimtevaarder?
Voor mij persoonlijk is het iets dat ik altijd al heb willen doen. Ik vind het fantastisch om in de ruimte te kunnen vliegen. Meer algemeen denk ik dat de mens altijd al geprobeerd heeft een stap verder te zetten, te exploreren en verder te kijken. Ik denk dat we daarmee moeten verdergaan. De volgende stap is dat we de ruimte nog verder exploreren, dat we niet in de onmiddellijke omgeving van onze aarde blijven, maar ook teruggaan naar de maan en daarna verdervliegen naar Mars en de rest van het zonnestelsel.

Doet u nog pionierswerk?
Het pionierswerk in de ruimtevaart ligt voor een deel achter ons en ik denk dat dat ook goed is. Er moeten veel meer mensen naar de ruimte kunnen gaan. We moeten het aantal ruimtevluchten kunnen opdrijven om de kostprijs naar beneden te halen. De overheid kan zich dan concentreren op de verdere verkenning van de ruimte. We kunnen moeilijk nog 20 jaar rond de aarde blijven draaien en moeten een volgende stap durven zetten.

Hoe ziet u de ruimtevaart na het internationaal ruimtestation evolueren?
Enerzijds denkt men aan verbeteringen aan het ruimtestation. Er worden al een aantal problemen duidelijk, zoals bij de capaciteit om gegevens van bepaalde experimenten naar de aarde te sturen. Men denkt aan nieuwe systemen waarbij de gegevens met hogere snelheid naar de aarde worden gestuurd. Anderzijds kan het ruimtestation een springplank zijn om het zonnestelsel verder te verkennen. Daar wordt veel over gesproken, ook in Europa. We kunnen in het ruimtestation bijvoorbeeld nieuwe life support systemen uittesten. Dit zijn bouwstenen voor de verdere verkenning van het zonnestelsel.

Bestaat de nodige politieke wil voor een vlucht naar Mars?
Op korte termijn niet. Eerst moet de infrastructuur van het internationaal ruimtestation verder worden uitgebouwd. Maar daarna denk ik dat de politieke wil er wel zal komen om de volgende stap te zetten.

U maakt kennis met Russische en Westerse technologie. Wat zijn de belangrijkste verschillen? Was u niet liever met de Amerikaanse spaceshuttle meegevlogen?
Het belangrijkste voor mij is dat ik mijn vlucht kan maken. Ik ben blij dat ik met de Russen kan meevliegen aangezien ik aan boord van het Sojoez-ruimteschip toch een belangrijke functie heb als boordingenieur. Met mijn achtergrond als testpiloot is dat voor mij belangrijk want ik vlieg mee aan boord van een nieuwe versie van het Sojoez-ruimteschip - de Sojoez TMA - en dat is toch uniek. Het is de eerste keer dat een Europeaan mag deelnemen aan een testvlucht met een nieuw ruimteschip. De Russen benaderen de zaken anders. De Amerikanen houden van nieuwe state of the art technology. De Russen hebben een meer tactische aanpak. Zij gaan uit van wat ze al hebben, een systeem dat werkt, en zij vernieuwen van daaruit een aantal zaken stapsgewijs. Zo zitten in de Sojoez-TMA nog altijd ook oude computers en ook de oude manuele bediening bestaat nog steeds. Dat ziet men ook goed in het ruimtestation. De leefmodule van het ISS is eigenlijk een verbeterde versie van het vroegere Russische ruimtestation Mir.

In welk opzicht is de Sojoez-TMA nieuw?
Het instrumentenpaneel is helemaal nieuw. Een aantal computers zijn nieuw en kregen aangepaste software. Ook alle procedures zijn veranderd.

Was de taal de belangrijkste hinderpaal bij uw opleiding?
In het begin zeker. Het is zeker een hindernis bij het opbouwen van langdurige vriendschappelijke relaties. Maar nu kan ik mijn functie als boordingenieur met mijn huidige kennis van het Russisch uitvoeren. Ik deed examens in het Russisch zonder vertaler. Al de trainingen die we doen met de simulators zijn volledig in het Russisch met Russische boorddocumentatie.

Gaat u meerdere ruimtevluchten maken?
Concreet kan ik dat nog niet zeggen, maar missies als mijn taxivlucht dienen om ervaring op te doen met het ruimtestation en met ruimtevluchten. Na de lancering van onze eigen Europese wetenschappelijke Columbusmodule naar het station in oktober 2004 kunnen we misschien langere vluchten uitvoeren met een duur van drie, vier, vijf maanden.

Wat denkt uw gezin over uw bijzondere activiteiten?
Ze zijn er mee opgegroeid. Al in 1991 deed ik aan de eerste selecties mee. Bij ons thuis werd er dus heel vaak over ruimtevaart gesproken en het feit dat ik graag astronaut zou worden.

Welke boodschap geeft u aan jongeren die dezelfde droom als u nastreven?
Zorg dat je een goede opleiding volgt als ingenieur of wetenschapper. Probeer verder in de loop van je loopbaan een aantal stappen te zetten die je dichter bij het ruimtevaartgebeuren brengen. Probeer operationeel, wetenschappelijk of technisch werk in de ruimtevaartsector te vinden. En vooral… blijf in je droom geloven en doe er alles voor om hem te verwezenlijken.