Dagboek van André Kuipers - Deel 16: Laatste lessen, eindexamens en tradities
25 - 31 maart Deze week was erg belangrijk, de eindexamens! De instructeurs toetsen of je helemaal klaar bent voor de vlucht en of je de systemen van het ruimtestation en de Sojoez helemaal door en door kent. Het is erop of eronder, want als je de examens niet haalt, dan gaat je vlucht simpelweg niet door.
Met de examens is ook het afscheid van mijn trainers en instructeur in Sterrenstad gekomen. Zo had ik bijvoorbeeld mijn laatste Russische les van de docente Larissa, die met veel geduld getracht heeft mij de Russische taal bij te brengen. We hebben nog een paar laatste dingen doorgenomen. Veel voorkomende uitdrukkingen en hoe je het best speeches kunt geven. Ik heb haar een paar krokussen gegeven als bedankje. Het is best raar om afscheid te nemen van mensen met wie je zo lang hebt samengewerkt. Misschien kom je ze wel nooit meer tegen.
Studeren
In het weekeinde heb ik bijna al mijn tijd met mijn neus in de boeken gezeten: de procedures in de boorddocumentatie doornemen en belangrijke punten markeren of in het rood er bij zetten dat je die knop echt precies op tijd moet indrukken. Alles om goed voorbereid de examens van maandag en dinsdag in te gaan. Het was net als vroeger, toen ik nog studeerde. Doorgaan tot in de kleine uurtjes. Alleen even er tussenuit om aan te schuiven bij het eten, dat mensen van ESA en NASA voor mij en mijn back-up Gerhard Thiele hadden klaargemaakt. We hoefden niets te doen en werden goed verzorgd, om ons zo veel mogelijk tijd te geven voor de voorbereidingen.
Maandag was het eerste grote examen in de simulator van het ruimtestation. Voor mij is dat net een training, want mijn taken zijn heel duidelijk en overzichtelijk. Ik werk aan de wetenschappelijke experimenten van de DELTA missie terwijl de vaste bemanning onderhoudswerkzaamheden uitvoert.
Ik heb het CIRCA/BMI experiment kunnen doen, de bloedrukmetingen tijdens mentale stress en bepaalde ademritmes. Van het maken van alle verbindingen tot aan het uiteindelijke overzetten van de gegevens op de computer. En ook de complete tijdslijn voor alle biologische experimenten met de Kubik en Aquarius apparatuur heb ik kunnen afwerken, zelfs het deel dat in werkelijkheid in de Sojoez gedaan wordt. Ik was heel tevreden over het verloop. En op het einde was er natuurlijk weer een lek in het ruimtestation waar we op moesten reageren.
Uitslag
De uitslag van zo'n examen krijg je direct na afloop. Je moet dan voor een commissie van hoge heren verschijnen. Ook de ingenieurs zijn erbij, instructeurs, specialisten. Alle kenners bij elkaar. Voor het ISS examen was alles prima in orde.
Dinsdag waren ze er opnieuw voor het voor mij het zwaarste examen in de Sojoez-simulator.
Als boordingenieur ben ik medeverantwoordelijk voor het ruimteschip. Daarom is tachtig procent van mijn trainingen gericht op de noodprocedures en veiligheidsmaatregelen. Bij het examen kwamen er heel wat aan bod. In ons ruimtepak namen we plaats in de simulator. De start, voorbereiding en lancering verliepen volgens plan.
Toen ontstonden de problemen. Allereerst liet de radio ons in de steek, dus moest ik overschakelen op het reservesysteem. Ook viel een van de hoekversnellingsmeters uit waarna automatisch op het tweede systeem werd overgeschakeld. Dat betekende dat ik voor de rest van de vlucht goed moest opletten dat ik steeds met het reservesysteem werkte. Daarna vielen beide radarsystemen uit, waardoor we zeker wisten dat de commandant met de hand zou moeten aankoppelen aan het ruimtestation.
Brand
De koppeling leek goed te gaan, maar de stang die het station als eerste aanraakt, bleef hangen, waardoor we hem niet af konden maken. Tot overmaat van ramp ontstond er vervolgens brand in onze capsule die niet uitging door de elektrische systemen uit te zetten.
We hebben die brand geblust door alle lucht uit de Sojoez te laten ontsnappen. De missie moest daardoor afgebroken worden en we moesten direct terugkeren naar de aarde. Met een noodprocedure moesten we loskoppelen en de juiste positie innemen.
Daarna probeerden we een automatisch noodlandingsprogramma te starten, het zogenaamde programma 5. Maar dat liet het ook afweten waardoor we handmatig alles in orde moesten brengen en ik precies op tijd de motor moest starten om af te remmen en terug te vallen naar de aarde.
Toen bleek dat de versnellingsmeter het niet deed en de computer niet kon uitrekenen wanneer de motor weer uit moest. Het brandstof verbruik was normaal en we wisten hoe lang de motor moest branden, dus deze konden we zelf op tijd afzetten. De separatie van de landingscapsule van het woongedeelte en van het motorcompartiment van het ruimteschip en de steile, stabiele terugkeer door de dampkring verliepen normaal.
Als laatste zagen we tot onze verbazing dat de vertragingskrachten opliepen tot meer dan 17G! Maar dat bleek gelukkig een fout in de computer van de simulator te zijn...
Als dit examen werkelijkheid zou zijn geweest, dan was het een korte missie: twee dagen. De trainingen waren nog moeilijker dan het examen en dat is precies de bedoeling van de trainingen. Dat je de examens haalt en dat de echte vlucht daarbij vergeleken veel eenvoudiger zal zijn..
Moe, stijf en bezweet kwamen we uit de simulator na die zware dag en na ons te hebben omgekleed moesten we voor de examencommissie en de specialisten verschijnen. De commissie had niets op ons examen aan te merken. De volledige bemanning had foutloos gewerkt. Reden voor een feestje.
Het is gebruikelijk dat de eerste bemanning een feest geeft voor de instructeurs als ze geslaagd is voor de examens. Dat hebben we gedaan met veel toasts en veel speeches. Er zaten emotionele momenten bij, bijvoorbeeld het afscheid nemen van de trainers. Dat zijn vaak oude rotten in het vak. Sommigen leiden al meer dan dertig jaar kosmonauten op en weten zoveel dat ze zelf makkelijk een ruimtevlucht zouden kunnen maken.
Uitrusten
De dag na het examen is volgens de Russische tradities gereserveerd voor officiële handelingen. Allereerst moesten we voor de grote commissie verschijnen in de zogenaamde witte zaal van het hoofdgebouw.
De routine is dat de commissie verhaalt over de resultaten van de training en de kosmonauten spreken een dankwoord. Dan is het woord aan de vertegenwoordigers van alle instanties die iets met de vlucht te maken hebben om te verklaren dat zij ons ook gereed vinden.
Vervolgens mogen de radio, TV en kranten vragen stellen. Dit keer was ook Nederlandse pers aanwezig. Daarna is het de gewoonte dat we wat schrijven in het gastenboek in de origineel ingerichte kamer van Joeri Gagarin in het museum van Sterrenstad, om vervolgens de stad in te gaan.
Eerst naar de Russische ruimtevaartorganisatie. Daar ontmoetten we Anatoly Perminov, het nieuwe hoofd van de organisatie en ontvingen we twee horloges.
Daarna naar het Rode Plein om bij de muur van het Kremlin, achter het mausoleum, bloemen te leggen bij de gedenkstenen van helden uit de Russische ruimtevaart als Joeri Gagarin en Koroljov, de hoofdconstructeur en het brein achter alle Russische ruimtevaartprimeurs. Ook heb ik bloemen gelegd bij Komarov, en de Saljoet-1 bemanning. Deze kosmonauten zijn tijdens hun vlucht in de Sojoez omgekomen in 1967 en 1970. De Sojoez is daarna veel veiliger gemaakt.
Na een bezoek aan het Kremlin zelf en vele foto's later keerden we terug naar Sterrenstad. In de bus was het stil. Iedereen sliep na een vermoeiende dag en week. Gelukkig staat er de komende dagen vrijwel niets op het programma. De bemanning krijgt een paar dagen om uit te rusten en zich klaar te maken voor de lancering over twee weken.
