‘Gewichtloos zijn valt niet mee’
ESA-astronaut André Kuipers weet als tweede Nederlander hoe het is om in de ruimte te verblijven. Na Wubbo Ockels (1985) reisde hij eind april af naar het Internationale Ruimtestation, waar hij in negen dagen een breed pakket wetenschappelijk onderzoek en educatieve activiteiten uitvoerde.
Met beide benen weer stevig op de grond vertelde Kuipers "de tijd van zijn leven" gehad te hebben: "Het was nog mooier dan ik had verwacht. De kleuren van de aarde, met zoveel diepte. Wolkenpartijen en de enorme watermassa waar je langs of onderdoor glijdt. Je ziet steden van bovenaf en bliksem bovenop de wolken in plaats van eronder. Op die momenten besef je heel goed dat je in de ruimte bent."
Aan de gewichtloosheid moest Kuipers, ondanks de vele paraboolvluchten die hij voor ESA maakte, toch een beetje wennen. "Het valt niet mee. Als je moet werken is het best lastig, handelingen gaan erg langzaam en je moet heel erg oppassen waar je spullen laat, zodat ze niet wegvliegen."
In zijn vrije tijd ervoer Kuipers de gewichtloze toestand als "erg prettig". Vooral bij het slapen en wakker worden gaven de omstandigheden buiten de dampkring hem een bijzonder gevoel. "Het is erg leuk om je maar een klein beetje af te zetten en dan naar de andere kant van een module te zweven. En tijdens televisie-interviews was het altijd leuk om even op de kop te gaan hangen."
De Sojoez-en van Missie DELTA functioneerden in technisch opzicht vlekkeloos. Heen en terugvlucht gingen volgens het boekje. Kuipers: "Het was precies zoals we hadden getraind in Sterrenstad. Een groot compliment voor de trainers en instructeurs. Ze hadden ons niet beter kunnen voorbereiden."
Het wetenschappelijk programma kende hier en daar problemen. "Het ging met vallen en opstaan, maar dat is inherent aan de ruimtevaart. Op wetenschappelijk gebied kent elke vlucht een paar dingen die anders gaan dan je verwacht en de improvisatiemogelijkheden zijn nou eenmaal beperkt. Het is even afwachten, maar uiteindelijk verwacht ik dat ruim driekwart van het pakket gelukt zal zijn. Natuurlijk ging ik voor de volle 100% en baal ik wel van de dingen die niet goed gingen, maar het hoort er vrees ik nou eenmaal bij."
Als Eerste Boordingenieur was Kuipers verantwoordelijk voor de afkoppeling van het ruimtestation. Toen hij met zijn collega-bemanningsleden alle systemen had gecontroleerd en de opdracht had gekregen om terug te keren, zette de Sojoez-capsule de daling in. "Als je de dampkring in zakt zie je een roze en dan oranje gloed over de capsule en je hoort de wind harder suizen dan je hem ooit gehoord hebt; een prachtig moment."
Terug op aarde onderging Kuipers, nog op de landingsplaats, de eerste medische controles en completeerde hij een wetenschappelijk experiment door metingen te verrichten aan zijn bloeddruk. De twee weken die hij in quarantaine zat in het kosmonauten opleidingscentrum Sterrenstad stonden eveneens grotendeels in het teken van experimenten en onderzoeken.
Vanaf zaterdag heeft Nederlands tweede astronaut alle gelegenheid om over zijn ruimteavontuur te vertellen, want zijn agenda staat de eerste twee weken vol met publieksactiviteiten en interviews met de media.