Gewichtloosheid - Wat is gewichtloosheid?
Wat is gewichtloosheid?
Je kunt moeilijk voorbeelden bedenken waarbij je niet door de aarde wordt aangetrokken. Als je geen aantrekkingskracht ondervindt ben je gewichtloos. Stel je eens voor dat er geen vaste grond was of niets om je aan vast te grijpen. Je bent dan in een vrije val.
Astronauten aan boord van het Internationale Ruimtestation zijn de hele tijd in een vrije val. Ze zijn gewichtloos en kunnen vrij rondzweven in iedere richting die ze maar willen. Voor hen is er geen 'boven' of 'beneden'… Beneden is waarheen hun voeten wijzen.
Als er geen zwaartekracht was konden ze vrij vliegen!
Kunst, dans en natuurkunde voor 6 tot 12 jaar
Met dansbewegingen en met wat fantasie kun je er een beetje achter komen wat de betekenis is van gewicht, gewichtloosheid, verandering van zwaartekracht, oriëntatie, vrije val en draaiing. Deze oefeningen werden bedacht door de 'Arts Catalyst Group' die in Engeland lessen geeft op basisscholen. Je kunt eens kijken op hun website, de tekst is in het Engels: http://www.artscatalyst.org/htm/langafel.htm, dus vraag je docent om te helpen als je het niet begrijpt.
De veerkracht van de vloer
Voor beginners leren we dat we 'gewicht' ervaren als de kracht waarmee de vloer ons terug naar boven drukt.
Zwaartekracht vertragen
De zwaartekracht trekt alles naar de aarde toe. De aarde is heel zwaar. Het effect van de zwaartekracht kun je verminderen door gebruik te maken van wrijving op een hellend vlak.
Je kunt een houten plank gebruiken en er een knikker van af laten rollen. Wat gebeurt er? Rol de knikker ook eens over de vloer, zonder helling. Wat gebeurt er nu? Vergelijk in beide gevallen hoe de snelheid van de knikker verandert. Waarom is er een verschil? Is er bij de schuine plank minder zwaartekracht? Als je denkt van niet, wat is dan de andere kracht die de werking van de zwaartekracht beïnvloedt?
Zwaartepunt
Beweeg rond in een groep en ook op jezelf om uit te zoeken waar je zwaartepunt zich bevindt.
Wat gebeurt er als je je zwaartepunt verschuift?
Wat gebeurt er als je zwaartepunt zich ergens anders bevindt, zoals bij de muur in het plaatje met Karen?
Draaiing
De aarde draait om zijn as en de planeten draaien om de zon. De aantrekkingskracht van de zon zorgt ervoor dat de planeten altijd maar rond blijven draaien. Zonder die kracht zouden ze het zonnestelsel uit vliegen. Pak een wereldbol en zoek de draaiingsas van de Aarde op.
Gewichtloosheid op film
Als je een film maakt kun je gewichtloosheid nabootsen door de camera en het decor om te draaien. Speel eens met een omgedraaide videocamera en een omgekeerd decor om te ontdekken hoe bewegingen er dan uit zien.
Onderzoek voor 6 tot 12 jaar
Op de volgende webpagina vind je een filmpje van 8 minuten, gemaakt door de Belgische astronaut Frank De Winne. Hij vloog in november 2002 naar het Internationale Ruimtestation.
Je ziet in het filmpje het vertrek van de Space Shuttle, hoe Frank De Winne arriveerde bij het ruimtestation, welke proeven hij daar deed, en nog veel meer.
Meerkeuze vragen voor 6 tot 9 jaar
Vraag 1: Als er geen zwaartekracht is, zijn we:
(a) een beetje lichter
(b) helemaal gewichtloos
(c) in dromenland
Vraag 2: Welke van de volgende uitspraken zijn waar? Astronauten aan boord van het Internationale Ruimtestation:
(a) kunnen zich daarbinnen gemakkelijk bewegen
(b) bewegen in elke willekeurige richting omdat er geen 'boven' of 'beneden' is
(c) zeggen dat beneden bij het plafond is als hun voeten het plafond raken
Vraag 3: Welke van de volgende uitspraken zijn waar? Als er op aarde geen zwaartekracht zou zijn:
(a) zouden rijpe appelen van de boom losraken en daarna vrij rondzweven
(b) zouden we een veiligheidsvest moeten dragen om niet door de wind te worden weggeblazen
(c) zouden we net zo leven als nu, drinken uit een beker en slapen in een bed
Meerkeuze vragen voor 9 tot 12 jaar
Vraag 4: Als je op aarde olie en azijn in een glas doet, komt de olie boven drijven. Wat gebeurt er, denk je, in gewichtloosheid?
(a) Hetzelfde als wanneer er wel zwaartekracht zou zijn
(b) De azijn komt boven drijven
(c) Olie en azijn vermengen zich
Vraag 5: Waarom doen astronauten in de ruimte proeven in gewichtloosheid?
(a) Omdat ze ver van de aarde zijn en niet zoveel van de aantrekkingskracht merken
(b) Omdat ze speciale ruimtepakken dragen
(c) Omdat er geen vaste grond is
Vraag 6: Welke van de volgende uitspraken zijn waar? Als er op aarde geen zwaartekracht zou zijn:
(a) zouden rijpe appelen van de boom losraken en daarna vrij rondzweven
(b) zouden we een veiligheidsvest moeten dragen om niet door de wind te worden weggeblazen
(c) zouden we net zo leven als nu, zoals drinken uit een beker en slapen in een bed
