Phobos en Deimos

Phobos

Access the image

In 1877 ontdekte de Amerikaanse sterrenkundige Asaph Hall twee kleine manen die rond de planeet Mars draaien. Ze kregen de namen Phobos (Angst) en Deimos (Paniek). Meer dan 130 jaar later proberen wetenschappers nog steeds de geheimen van deze manen te ontdekken.

Misschien zijn het asteroïden – kleine rotsen die het overblijfsel zijn van de geboorte van de planeten - die door Mars zijn gevangen. Beide manen zijn gitzwart en zien eruit als gehavende aardappels. Phobos is 27 kilometer in doorsnee en heeft op zijn breedste punt aan één kant een grote inslagkrater. Hij vliegt in een Marsdag drie keer rond Mars.

Deimos is nog kleiner. Het is een van de kleinste manen van het zonnestelsel. Hij staat verder van Mars af, dus elke reis rond de planeet kost hem iets meer dan een dag.

Omdat ze zo klein zijn, is op beide manen de zwaartekracht heel zwak. Een astronaut die op Phobos staat zou duizend keer lichter zijn dan op aarde. Als de astronaut een flinke sprong zou maken zou hij wegdrijven, de ruimte in!

ESA’s Mars Express is vlak langs deze planeten gevlogen en heeft aanwijzingen verzameld over waar ze van zijn gemaakt en waar ze vandaan komen.

Mars Express is op dit moment het enige ruimtevaartuig dat in een heel elliptische (eivormige) baan om de rode planeet draait. Door deze baan komt hij door de baan van Phobos en kan hij alle kanten van de kleine maan bekijken. (Net als de maan van de aarde blijft Phobos altijd met dezelfde kant naar zijn planeet staan.) Tussen 23 juli en 15 september 2008 is Mars Express acht keer langs Phobos gevlogen. Hij scheerde langs op afstanden van 4500 kilometer tot maar 93 kilometer.

Close-ups laten zien dat Phobos, de grotere van de twee manen, een aardappelvormige rots is van maar 27 bij 22 bij 19 kilometer. Hij is heel donker – zwarter dan kool – en heeft veel kraters. Door nauwkeurig bij te houden hoe Phobos aan Mars Express trekt wanneer deze voorbij vliegt hebben wetenschappers ontdekt dat de maan niet erg compact is. Het is bijna zeker een ‘hoop stenen’ die bestaat uit een heleboel stukken rots die door zwaartekracht bij elkaar worden gehouden, in plaats van één vast object.

De onderzoeken van Mars Express geven aan dat Phobos en Deimos misschien ooit asteroïden zijn geweest die tussen Mars en Jupiter om de zon draaiden. Maar niemand kan nog uitleggen hoe ze door Mars zijn gevangen en in ‘normale’ banen boven diens evenaar terecht zijn gekomen.

Laatst aangepast 19 januari 2011

Meer over Mars