De Kuipergordel

Access the image

Met moderne telescopen zijn voorbij de baan van Neptunus honderden ijsvoorwerpen ontdekt. Dat gebied heet de Kuipergordel. De gordel is genoemd naar de Nederlandse astronoom Gerard Kuiper. In 1951 kwam hij met het idee dat sommige kometen misschien uit dat gebied komen.

Het eerste voorwerp in de Kuipergordel werd in 1992 ontdekt. Kuipers’ theorie klopte! De voorwerpen zijn moeilijk op te sporen omdat ze weinig licht van de zon weerkaatsen en erg langzaam bewegen. Ze doen er honderden jaren over om één keer rond de zon te draaien.

We denken dat de gordel bestaat uit materiaal dat is overgebleven na de geboorte van de planeten. Het is in dit verre gebied aan de rand van ons zonnestelsel terechtgekomen onder invloed van de reuzenplaneten.

De meeste voorwerpen zijn klein: tussen tien en vijftig kilometer in doorsnee. Nog niet zo lang geleden was Pluto het grootste ontdekte object in de gordel. Er waren wel een paar andere voorwerpen die bijna even groot waren.

Eris

Access the image

Maar in 2005 werd een voorwerp ontdekt dat nog groter dan Pluto is. Dat kreeg de technische naam 2003 UB313. Wetenschappers gaven het eerst een voorlopige naam, 'Xena', naar de hoofdpersoon uit de televisieserie 'Xena: Warrior Princess'. Uiteindelijk is het object Eris genoemd.

Op het moment van de ontdekking stond Eris twee keer zo ver van de zon als Pluto (97 keer de afstand zon-aarde). Daarmee staat ze verder weg dan alle andere voorwerpen die we tot nu toe hebben ontdekt binnen het zonnestelsel. De omloopbaan staat onder een hoek van 44 graden. Eris verplaatst zich dus ver boven en onder de banen van de andere planeten. We weten nu ook dat ze een maan heeft. Die is Dysnomia genoemd.

Niet iedereen vindt dat we Pluto en Eris moeten zien als de negende en de tiende planeet in het zonnestelsel. In 2006 heeft de Internationale Astronomische Unie ze ingedeeld bij de dwergplaneten.

Laatst aangepast 21 februari 2007

Zie ook