Europa maakt zich op voor inventarisatie van miljard sterren

Gaia

Access the image

02 december 2013

Op 19 december vertrekt het krachtigste ruimtelaboratorium ooit van de ruimtehaven in Frans Guyana. De 2 ton zware satelliet, Gaia, wordt door een Sojoez-raket afgeschoten tot 1,5 miljoen kilometer van de aarde. Daar vandaan zal Gaia vijf jaar lang waarnemingen doen aan ongeveer één miljard sterren in ons Melkwegstelsel.

De ruimtesonde gaat gegevens over de posities, bewegingen en helderheid van deze sterren doorsturen met ongekende precisie. Tijdens de vijfjarige missie wordt elk van de gekozen sterren zo'n 70 maal waargenomen. Dat komt neer op gemiddeld 40 miljoen waarnemingen per dag! De posities van helderdere hemellichamen (nog altijd 4000 keer zwakker dan met het blote oog te zien is) worden in kaart gebracht met een nauwkeurigheid vergelijkbaar met het meten van de dikte van een mensenhaar op 1000 kilometer afstand.

Die opmerkelijke precisie bereikt Gaia met een uiterst gevoelig “oog”, de grootste digitale camera die ooit de ruimte is in gebracht. Daarmee kan de sonde hemellichamen op het spoor komen die een miljoen keer zwakker zijn dan wat met het menselijk oog nog zichtbaar is. Verder zijn er twee optische telescopen en drie wetenschappelijke instrumenten aan boord, plus een 10 meter brede "mantel" die als zonnescherm dient en zonne-energie opwekt.

Andromeda Galaxy in infrared and X-rays

Access the image

De belangrijkste taak van Gaia is het maken van een 3D-kaart van de Melkweg. Maar daarnaast zal de sonde naar verwachting ook honderdduizenden asteroïden en kometen in ons zonnestelsel ontdekken; evenals tienduizenden ‘mislukte’ sterren, zogenaamde bruine dwergen; 20.000 ontploffende sterren, zogenaamde supernova's; en honderdduizenden actieve sterrenstelsels, zogenaamde quasars.

Verder zal Gaia naar verwachting minstens 7000 planeten rond verre sterren ontdekken. Daartoe meet de sonde minuscule verplaatsingen van een ster onder invloed van de aantrekkingskracht van een nabije planeet. Tegen het einde van de missie zal Gaia 1 Petabyte (1 miljoen Gigabytes) aan gegevens hebben doorgezonden, genoeg om 200.000 dvd's mee te vullen.

mascot bouncing ball - all kids sizes

Sterren en melkwegstelsels