Herschel: ESA's ijskoude warmtezoeker
Op 14 mei 2009 werden vanaf Kourou in Frans Guyana twee van de meest gevoelige ruimtetelescopen ooit gelanceerd. Aan boord van Europa's Ariane 5-raket bevonden zich Herschel, de krachtigste ruimtetelescoop voor warmtemeting ter wereld, en Planck, gemaakt om de zwakke straling van direct na de oerknal te bestuderen.
Alles aan ESA’s ruimteobservatorium Herschel was groot. De satelliet was ongeveer zeven meter hoog en ruim vier meter breed, en had een massa van meer dan drieduizend kilo. De belangrijkste spiegel van de telescoop had een diameter van 3,5 meter, de grootste die ooit is gemaakt voor een wetenschappelijk ruimtevaartuig.
De telescoop was genoemd naar een andere wetenschappelijke reus: de Britse amateurastronoom en musicus van Duitse afkomst William Herschel, die in 1781 de planeet Uranus ontdekte. 19 jaar later ontdekte hij ook een soort onzichtbaar licht dat in de wetenschap bekend staat als 'infraroodstraling'. Meestal noemen we die straling gewoon 'warmte'.
De Herschel-telescoop werd in een speciale baan op anderhalf miljoen kilometer van de aarde gebracht, ver genoeg van de warmtestraling van de aarde vandaan om verstoring van de waarnemingen te voorkomen. De drie instrumenten van Herschel werden gekoeld met vloeibaar helium. Ze werkten op een temperatuur dichtbij het absolute nulpunt (-273°C).
Herschel werd gebruikt om het 'koude' heelal te bestuderen. Met zijn ijskoude ‘ogen’ keek hij dwars door stofwolken heen om het ontstaan van sterren en het hart van sterrenstelsels te bestuderen en om verborgen sterren en planeten op te sporen. Hij kon ook verre sterrenstelsels in beeld nemen om nieuwe inzichten te krijgen in hun ontstaan, miljarden jaren geleden.
De baanbrekende missie van Herschel kwam op 29 april 2013 ten einde, want toen was de voorraad heliumkoelmiddel op. De satelliet is daarna nog gebruikt voor omlooptests, tot op 17 juni definitief opdracht werd gegeven om hem uit te schakelen.
Laatst aangepast 16 oktober 2013
