Pierwsze obrazy z poszukiwacza burz

Misja Atmosphere-Space Interactions Monitor, określana również mianem kosmicznego poszukiwania burz, zakończyła pierwszy etap testów w miesiąc po zainstalowaniu na zewnątrz europejskiego modułu Columbus na ISS.

Pierwsze obrazy i dane ukazują uchwyconą z 400 km wysokości silną sygnaturę piorunów w niespotykanej wcześniej rozdzielczości.

„W ciągu sekundy zebraliśmy 100 tysięcy pomiarów na temat tego niesamowitego zjawiska”, tłumaczy Torsten Neubert, koordynator zespołu naukowego na Politechnice Duńskiej. „Jest to świetny przykład ukazujący dokładność naszych fotometrów”.

Teleskop skierowany jest prosto na Ziemię, aby wpływ atmosfery na światło był jak najmniejszy. Instrumenty są setki razy bardziej dokładne od zwyczajnych kamer używanych na Ziemi. Podczas burzy nad Indonezją rejestrowały wyraźne dane w trzech pasmach.

„Nawet gdy chmury częściowo blokowały widok, instrumenty ukazywały potężne wyładowania elektryczne w wysokich warstwach atmosfery. Prawdopodobnie ukazują one również elfa (sprite), mówi Neubert.

Tzw. elfy (inne nazwy to krasnale, niebieskie jety, trolle) to najwyżej położone krótkotrwałe zjawiska świetlne – transient lumious event. W bardzo krótkim momencie koncentryczne kręgi ukazują się jako ciemna, szeroka na setki kilometrów i rozszerzająca siępoświata, utworzona przez kolizję elektronów oraz cząsteczek azotu.

Uzyskane obrazy są wyjątkowo podobne do sekwencji uchwyconej z Międzynarodowej Stacji Kosmicznej w 2015 roku przez astronautę ESA Andreasa Mogensena.

„Dzięki zdjęciom Mogensena dokładnie wiemy, jak interpretować uzyskane obrazy”, dodaje Neubert. „Dane pozwolą uczonym na analizę tego fenomenu i pomogą rozróżnić poszczególne warstwy piorunów i innych wyładowań wysokoenergetycznych”.

Ten wyjątkowo skomplikowany eksperyment zostanie ustawiony na module Columbus przy pomocy wielu udanych i nieudanych prób. Każdy element będzie przetestowany, sprawdzone zostaną również procedury, by światło słoneczne nie przepaliło czujników.

Pierwsze obrazy uzyskano z instrumentów prowadzących obserwacje wizualne. Drugi zestaw instrumentów, który będzie wykrywał zjawiska wysoko- i niskoenergetyczne, jeszcze nie został skalibrowany.

Pierwsze obrazy pokazują tylko możliwości instrumentów. „Najciekawszy etap jeszcze przed nami – wkrótce będziemy w stanie skorelować dane optyczne z naziemnymi pomiarami promieniowania gamma”, podsumowuje Neubert.