Przyszłość gwiazdozbioru Oriona

Gwiazdy nie są nieruchome na niebie: ich położenie bezustannie się zmienia wraz z ich ruchem przez naszą galaktykę – Drogę Mleczną. Ruch ten jest zbyt powolny, abyśmy mogli go dostrzec gołym okiem na przestrzeni ludzkiego życia, ale może być zarejestrowany przez bardzo precyzyjne obserwacje, takie jak te prowadzone przez sondę Gaia, która wykonuje właśnie przegląd miliarda gwiazd na niebie.

Mierząc aktualny ruch gwiazd możemy odtworzyć trajektorie gwiazd w przeszłości, badać początki naszej Galaktyki, a nawet oszacować ścieżki, którymi gwiazdy będą podążały przez miliony lat w przyszłości.

Powyższy film pozwala nam zobaczyć nadchodzące 450 000 lat i pokazuje oczekiwaną ewolucję bliskiego nam wycinka nieba – gwiazdozbioru Oriona.

Przedstawiony w filmie wycinek nieba obejmuje pole 40 x 20º – dla porównania średnica tarczy Księżyca w pełni na niebie to około pół stopnia.

Pośród miliardów przesuwających się gwiazd kształt Oriona określony przez jego najjaśniejsze gwiazdy stopniowo zmienia się, odkrywając przed nami zmienną naturę gwiazdozbiorów.

Czerwony superolbrzym – Betelgeza – na początku filmu znajduje się pośrodku górnej części kadru (oznaczony kolorem żółto-pomarańczowym). Na podstawie obecnego ruchu wiadomo, że gwiazda znajdzie się poza kadrem za jakieś 100 000 lat. Wszechświat przygotował jednak znacznie bardziej okrutny los dla Betelgezy – oczekuje się, że gwiazda wybuchnie jako supernowa w ciągu najbliższego miliona lat.

Wiele gwiazd przedstawionych na animacji zdąży eksplodować jako supernowe przed końcem filmu, podczas gdy inne wciąż będą kontynuować ewolucję – tak jak chociażby niebieski superolbrzym Rigel widoczny jako jasna gwiazd w lewej dolnej części ekranu czy czerwony olbrzym Aldebaran, który stanowi element gwiazdozbioru Byka i przemyka w dolnej części kadru od prawej do lewej.

Wiele nowych gwiazd powstanie w obłoku molekularnym w Orionie – mieszaninie gazu i pyłu nie obserwowanej bezpośrednio w ramach misji Gaia, ale widocznej jako ciemne plamy na tle gwiazd i świecącej jasno w zakresie podczerwonym. W filmie nie uwzględniono narodzin i śmierci gwiazd.

Gromada Hiady, stanowiąca element gwiazdozbioru Byka grupa gwiazd fizycznie związanych ze sobą grawitacyjnie, powoli przemieszcza się z prawego dolnego rogu kadru w jego lewy górny róg.

Nowy film opiera się na danych z katalogu Tycho-Gaia Astrometric Solution – zbiorze, w którym zebrano odległości i ruch dwóch milionów gwiazd opisanych w pierwszym zestawie udostępnionych danych misji Gaia oraz w katalogu Tycho-2 z misji Hipparcos. Uwzględniono w nim także dodatkowe dane z obserwacji naziemnych, jak również dane obejmujące najjaśniejsze gwiazdy w polu widzenia z katalogu Hipparcos.

Powyższy film przedstawia zbliżenie na określony wycinek nieba. Ewolucja dwóch milionów pozycji gwiezdnych całego nieba przedstawiona została tutaj.