Rosetta opadnie w pobliżu źródeł wyziewów

Region znany jako Ma’at leży na mniejszym z dwóch płatów komety 67P/Czuriumow-Gierasimienko. Znajduje się na nim szereg aktywnych gazowo jam o długości ponad 100 metrów oraz głębokości 50-60 metrów, skąd wydobywa się część dżetów pyłowych komety.

Na ścianach jam można również zaobserwować jednometrowe bryły – struktury określane mianem „gęsiej skórki”, które według naukowców są pozostałościami wczesnych „kometozymali”, czyli grud materii, które, łącząc się we wczesnych etapach powstawania Układu Słonecznego, utworzyły kometę.

30 września Rosetta spojrzy na te intrygujące struktury z bliska. Sonda skieruje się na punkt w pobliżu szerokiego na 130 metrów dobrze sfotografowanego zagłębienia Deir el-Medina. Zespół misji wybrał tę nazwę, gdyż miejsce przypomina konstrukcję zbudowaną w mieście starożytnego Egiptu o tej samej nazwie.

Podobnie jak archeologiczne artefakty znalezione na terenie egipskiego wykopaliska opowiadają uczonym o życiu tego miasta, tak samo ten dół będzie zawierał wskazówki dotyczące geologicznej historii komety.

Rosetta skieruje się na punkt bardzo blisko Deir el-Medina, a szacowana niepewność miejsca lądowania ma kształt elipsy o wymiarach 700 na 500 metrów.

Od 9 sierpnia sonda Rosetta okrąża kometę po coraz ciaśniejszych eliptycznych orbitach. Podczas najbliższego przelotu sonda znajdzie się w odległości około jednego kilometra od powierzchni – bliżej niż kiedykolwiek wcześniej.

„Pomimo że sterujemy sondą Rosetta wokół komety już od dwóch lat, utrzymanie bezpiecznej pracy sondy w ostatnich tygodniach misji w tym nieprzewidywalnym środowisku oraz tak daleko od Ziemi i Słońca będzie naszym największym wyzwaniem”, mówi Sylvain Lodiot, główny menadżer operacyjny sondy ze strony ESA.

„W tej chwili, podlatując coraz bliżej, czujemy już różnicę grawitacyjnego przyciągania komety. Zwiększa ono okres obiegu sondy, który musi być korygowany przez małe manewry silników. Ale to właśnie dlatego wykonujemy te przeloty. Obniżając lot coraz bardziej przygotowujemy się na ostatnie podejście”.

Ostatni przelot zakończy się 24 września. Wówczas w ciągu paru dni wykonana zostanie krótka seria manewrów ustawiających sondę Rosetta na linii z punktem docelowym. Sonda zakończy lot eliptyczny wokół komety i wejdzie na trajektorię, która 30 września docelowo zaprowadzi ją na powierzchnię.

Manewr kolizyjny sonda rozpocznie 29 września wieczorem, inicjując zejście z wysokości około 20 kilometrów. Zasadniczo Rosetta będzie powoli opadać ku komecie, tak aby zmaksymalizować ilość pomiarów naukowych, które mogą zostać wykonane i przesłane na Ziemię przed uderzeniem.

Szereg instrumentów badawczych sondy Rosetta będzie zbierał dane podczas upadku, dostarczając unikatowe obrazy oraz dane dotyczące gazów, pyłów i plazmy w bliskim sąsiedztwie komety. Dokładny wybór instrumentów oraz ich czas działania zostanie jeszcze potwierdzony, ponieważ zależy on od końcowej trajektorii oraz ilości danych, jakie będzie można przesłać tego dnia.

Przyziemienie powinno nastąpić w ciągu 20 minut od 12:40 GMT. Dokładny czas jest uzależniony od trajektorii sondy Rosetta tego dnia, jak i wpływu grawitacji w pobliżu komety. Biorąc pod uwagę dodatkowe 40 minut, jakich potrzebuje sygnał na przebycie odległości dzielącej sondę i Ziemię w dniu 30 września, można przyjąć, że potwierdzenie przyziemienia dotrze do centrum kontroli lotów ESA w Darmstadt w ciągu 20 minut od godziny 13:20 CEST. Dokładny czas zostanie podany w momencie wyrównania trajektorii.

Podobnie jak w przypadku wybudzenia sondy Rosetta z głębokiej hibernacji w styczniu 2014 roku, kiedy silny impuls na znanej częstotliwości potwierdził, że sonda działa i przekazuje sygnał, kontrolerzy lotu rozpoznają przyziemienie po tym, iż sygnał zniknie. Później nie będzie już możliwości pobrania dalszych danych.

„W zeszłym miesiącu świętowaliśmy dwa lata od czasu przybycia na orbitę komety oraz rok od największego zbliżenia komety do Słońca”, mówi Matt Taylor, główny naukowiec sondy Rosetta.

„Trudno uwierzyć, że to prawie koniec trwającej 12,5 roku odysei sondy i że planujemy ostatnie działania naukowe. Za to cieszymy się na analizowanie pobranych danych, co potrwa wiele dekad”.

„Mimo że ta pionierska misja się kończy, to bez dwóch zdań pozostawiła ona ślad w technicznej, naukowej oraz społecznej sferze, to niesamowity sukces i jedno z wielkich osiągnięć, które wpłynęło na obecne i wpłynie na przyszłe poznanie naszego Układu Słonecznego”, dodaje Patrick Martin, główny menadżer misji Rosetta.

Więcej informacji

Wszystkie daty i szczegóły dotyczące zakończenia misji są wstępne i mogą ulec zmianie po wyrównaniu ostatecznej trajektorii sondy Rosetta. Nawet w ciągu dnia podawany czas ma margines błędu w związku z warunkami panującymi w pobliżu komety, które są poza kontrolą zespołu misji.

Więcej informacji można znaleźć na stronie FAQ podsumowującej zakończenie misji.

Akredytację dla mediów oraz przedstawicieli sieci społecznościowych do uczestnictwa w wydarzeniu w dniu 30 września w Darmstadt można uzyskać poprzez serwis Call for Media. Dziennikarze naukowi będą mogli również uczestniczyć 29 września w specjalnym briefingu dotyczącym naukowych wyników misji. Dane do streamingu zostaną przekazane w kolejnych dniach.

19 września o godzinie 14:00 (CEST) przeprowadzony zostanie również hangout prezentujący ostatnie informacje dotyczące aktywności ostatniego tygodnia misji oraz historię poszukiwań Philae. Więcej danych zostanie podanych wkrótce.