Wybrano finałowe dwa miejsca lądowania dla misji Exomars
Dwie lokalizacje na Marsie, które we wczesnej historii planety pokryte były dużą ilością wody, zostały wybrane na finałowe kandydatki na miejsce lądowania łazika i powierzchniowej platformy naukowej ExoMars 2020. Są to Oxia Planum oraz Mawrth Vallis.
Głównym ograniczeniem technicznym jest wymóg, aby miejsce lądowania było na odpowiednio niskiej wysokości, tak aby gruba atmosfera umożliwiła wyhamowanie sondy opadającej na spadochronie.
Co więcej, elipsa lądowania o rozmiarach 120 x 19 km nie powinna obejmować struktur powierzchniowych, które mogłyby stwarzać ryzyko podczas lądowania lub rozkładania ramp platformy powierzchniowej, po których łazik zjedzie na powierzchnię. A to oznacza, że trzeba zbadać obszar pod kątem występowania na nim stromych zboczy, sypkiego materiału i dużych głazów.
Oxia Planum to obszar wybrany do szczegółowej analizy w 2015 roku. Choć analiza jeszcze się nie zakończyła, jak na razie badania wskazują, że region ten spełnia liczne wymagania. Dodatkowo konieczny był wybór jeszcze jednego miejsca spomiędzy kandydatów: Aram Dorsum lub Mawrth Vallis.
Po dwudniowym spotkaniu przedstawicieli przemysłu i projektu ExoMars oraz ekspertów ze społeczności badaczy Marsa, podczas którego zaprezentowano naukowe znaczenie wszystkich trzech lokalizacji oraz status ich wstępnej zgodności z ograniczeniami technologicznymi, zdecydowano, że to Mawrth Vallis będzie drugim miejscem, któremu naukowcy przyjrzą się bardziej szczegółowo.
Ostateczną decyzję co do miejsca lądowania ExoMars 2020 naukowcy podejmą na rok przed startem misji.
Wszystkie trzy lokalizacje położone są na północ od równika, na obszarze pełnym kanałów łączących południowe i północne wyżyny. Jako takie zawierają one bogate zapisy geologicznej historii wczesnego, wilgotnego Marsa sprzed miliardów lat i są tym samym idealnymi celami dla misji takich jak ExoMars, których zadaniem jest poszukiwanie śladów przeszłego życia na Marsie.
Oxia Planum znajduje się na granicy, gdzie wiele kanałów opróżniało się na rozległe równiny i charakteryzuje się warstwami minerałów, które powstały w wilgotnym środowisku jakieś 3,9 miliarda lat temu.
Obserwacje z orbity wskazują, że minerały na Oxia Planum są reprezentatywne dla występujących w całym tym regionie, a tym samym pozwalają badać warunki panujące w tej epoce marsjańskiej historii w skali globalnej.
Mawrth Vallis to duży kanał wypływowy zlokalizowany kilkaset kilometrów od Oxia Planum. Proponowana elipsa lądowania znajduje się na południe od kanału. Cały ten obszar charakteryzuje się bogatymi warstwami osadów sedymentacyjnych i różnorodnymi minerałami, które wskazują na obecność w tym miejscu wody przez kilkaset milionów lat, być może z lokalnymi zbiornikami wodnymi.
Dodatkowo jasne pęknięcia zawierające „żyły” minerałów powstałych przy obecności wody wskazują na interakcje między skałami a wodą w podpowierzchniowych zbiornikach, a nawet na aktywność hydrotermalną, która mogła sprzyjać dawnym formom życia.
Mawrth Vallis oferuje zatem okno do sporego okresu marsjańskiej historii, które może pozwolić na badanie wczesnej ewolucji środowiska na Marsie.
„Choć wszystkie trzy rozważane lokalizacje stanowią doskonałą okazję do poszukiwania sygnatury dawnych biomarkerów i zyskania wiedzy o wilgotnej przeszłości planety, szczegółowo możemy przeanalizować tylko dwie z nich”, mówi Jorge Vago, naukowiec projektu łazika ExoMars w ESA.
„Dlatego też po intensywnym spotkaniu, którego głównym celem było przeanalizowanie wartości naukowej wszystkich lokalizacji, grupa robocza odpowiedzialna za wybór miejsca lądowania zarekomendowała dołączenie do Oxia Planum Mawrth Vallis jako finałowego kandydata na miejsce lądowania misji ExoMars 2020”.
„Obydwa potencjalne miejsca lądowania pozwolą nam badać okres historii Marsa nie badany wcześniej przez żadną misję”.
Access the video
Wysiłki skupione będą teraz na poznaniu tych dwóch lokalizacji w najdrobniejszych szczegółach. Po stronie naukowej oznacza to zidentyfikowanie określonych miejsc, w których łazik mógłby wykorzystać swoje wiertło do uzyskania próbek spod powierzchni oraz zdefiniowanie możliwych tras, które mógłby przejechać w celu dotarcia do maksymalnej liczby interesujących lokacji, pokonując do 5 kilometrów od miejsca lądowania.
Po stronie technologicznej zespoły będą kontynuowały mapowanie rozkładu i rozmiaru skał i kraterów oraz dokumentowanie nachylenia lokalnych zboczy i ich pokrycia miękkim „piaskiem”, tak aby zapewnić możliwie bezpieczne lądowanie i przejazdy po powierzchni planety. Szczegółowe badania obejmą teraz także Mawrth Vallis.
Łazik i powierzchniowa platforma naukowa wyposażone są w zestawy instrumentów do przeprowadzania szczegółowej analizy miejsca lądowania i jego otoczenia. Podczas gdy łazik będzie przemieszczał się do różnych lokalizacji, żeby badać powierzchnię i próbki spod powierzchni pod kątem wskazówek mówiących o przeszłym życiu, platforma powierzchniowa zapewni szczegółowe zdjęcia kontekstowe miejsca lądowania oraz długofalowe monitorowanie klimatu i atmosfery Marsa.
ExoMars – wspólne przedsięwzięcie realizowane przez ESA i Roskosmos – to misja składająca się z dwóch części. Sonda Trace Gas Orbiter, która dotarła do Marsa pod koniec 2016 roku, oprócz swojej własnej misji naukowej, w ramach której analizuje atmosferę pod kątem występowania w niej rzadkich gazów, które mogą być związane z aktywnością biologiczną i geologiczną, będzie także odpowiadała za przekazywanie na Ziemię danych z misji ExoMars 2020.
