Οι θυελλώδεις άνεμοι της Αφροδίτης γίνονται όλο και πιο γρήγοροι

Η Αφροδίτη είναι γνωστή για την περίεργη υπερ-περιστροφική της ατμόσφαιρα, η οποία περιστρέφεται απότομα γύρω από τον πλανήτη μία φορά κάθε τέσσερις γήινες ημέρες. Αυτό βρίσκεται σε πλήρη αντίθεση με την περιστροφή του ίδιου του πλανήτη - το μήκος της ημέρας - η οποία περιλαμβάνει συγκριτικά 243 γήινες ημέρες.

Με την παρακολούθηση των κινήσεων των διακριτών χαρακτηριστικών του νέφους στις κορυφές του, περίπου 70 χλμ. πάνω από την επιφάνεια του πλανήτη κατά τη διάρκεια μιας περιόδου 10 ετών Αφροδίτης (6 γήινα έτη), οι επιστήμονες ήταν σε θέση να παρακολουθούν τα πρότυπα στις μακροπρόθεσμες συνολικές ταχύτητες του ανέμου.

Όταν το Venus Express έφτασε στο πλανήτη το 2006, ο μέσος όρος των ταχυτήτων του ανέμου στις κορυφές του νέφους μεταξύ των γεωγραφικών πλατών 50 º και στις δύο πλευρές του ισημερινού, μετρήθηκαν στα περίπου 300 χλμ/ώρα. Τα αποτελέσματα δύο ξεχωριστών μελετών έχουν αποκαλύψει ότι αυτοί οι ήδη εντυπωσιακά ταχείς άνεμοι γίνονταν ακόμη πιο γρήγοροι, έχοντας αυξήσει την ταχύτητα τους στα 400 χλμ/ώρα κατά τη διάρκεια της αποστολής.

"Πρόκειται για μια τεράστια αύξηση των ήδη υψηλών ταχυτήτων του ανέμου που είναι γνωστή στην ατμόσφαιρα. Μια τέτοια μεγάλη διακύμανση δεν έχει ποτέ πριν παρατηρηθεί στην Αφροδίτη, και δεν έχουμε ακόμα καταλάβει γιατί συνέβη αυτό", λέει ο Igor Khatuntsev από το Ινστιτούτο Διαστημικών Ερευνών της Μόσχας και επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης της οποίας ηγείται η Ρωσία που θα δημοσιευθεί στο περιοδικό Icarus.

Η ομάδα του Dr. Khatuntsev καθόρισε τις ταχύτητες του ανέμου μετρώντας το πώς τα χαρακτηριστικά του νέφους σε εικόνες μετακινούνται μεταξύ των καρέ: πάνω από 45 000 χαρακτηριστικά που παρακολουθούνται προσεκτικά με το χέρι και πάνω από 350 000 επιπλέον χαρακτηριστικά που παρακολουθούνται αυτόματα χρησιμοποιώντας ένα υπολογιστικό πρόγραμμα.

Σε μια συμπληρωματική μελέτη, τα μέλη της ομάδας της οποίας ηγείται η Ιαπωνία χρησιμοποίησαν τη δική τους αυτόματη μέθοδο εντοπισμού νέφους ώστε να αντλήσουν τις κινήσεις του: τα αποτελέσματά τους πρόκειται να δημοσιευθούν στο Journal of Geophysical Research.

Ως επιστέγασμα αυτής της μακροχρόνιας αύξησης της μέσης ταχύτητας του ανέμου, ωστόσο, και οι δύο μελέτες έχουν αποκαλύψει επίσης τακτικές παραλλαγές που συνδέονται με την τοπική ώρα της ημέρας και το ύψος του Ήλιου πάνω από τον ορίζοντα, καθώς και με την περίοδο περιστροφής της Αφροδίτης.

Μια τακτική ταλάντωση συμβαίνει περίπου κάθε 4,8 μέρες κοντά στον ισημερινό και πιστεύεται ότι συνδέεται με τα ατμοσφαιρικά κύματα στα χαμηλότερα υψόμετρα.

Από την άλλη μεριά, η έρευνα επίσης αποκάλυψε μερικά φαινόμενα δυσκολότερα να εξηγηθούν.

"Η ανάλυσή μας για τις κινήσεις νέφους σε χαμηλά γεωγραφικά πλάτη στο νότιο ημισφαίριο έδειξε ότι κατά τη διάρκεια των έξι ετών της μελέτης, η ταχύτητα των ανέμων άλλαξε μέχρι και 70 χλμ/ώρα πάνω από ένα χρονικό διάστημα 255 γήινων ημερών - λίγο περισσότερο από ένα χρόνο στην Αφροδίτη", λέει ο Toru Kouyama από το Ινστιτούτο Έρευνας της Τεχνολογίας της Πληροφορίας (Information Technology Research Institute) στο Ιμπαράκι, Ιαπωνία.

Οι δύο ομάδες διαπίστωσαν επίσης δραματικές διακυμάνσεις στις μέσες ταχύτητες του ανέμου μεταξύ διαδοχικών τροχιών του Venus Express σε όλο τον πλανήτη.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι ταχύτητες του ανέμου σε χαμηλά γεωγραφικά πλάτη διέφεραν. Τα νέφη σε μια περίπτωση είχαν ολοκληρώσει ένα ταξίδι γύρω από τον πλανήτη σε 3,9 ημέρες, ενώ σε άλλες περιπτώσεις χρειάστηκαν 5,3 ημέρες.

Οι επιστήμονες δεν έχουν σήμερα καμία εξήγηση για οποιαδήποτε από αυτές τις διαφοροποιήσεις, ή για τη μακροπρόθεσμη συνολική αύξηση στις ταχύτητες του ανέμου.

"Παρά το γεγονός ότι υπάρχουν σαφείς ενδείξεις ότι οι συνολικές μέσες ταχύτητες ανέμου έχουν αυξηθεί, απαιτούνται περαιτέρω έρευνες προκειμένου να εξηγήσουμε ποιος μηχανισμός κρύβεται πίσω από τα μοντέλα ατμοσφαιρικής κυκλοφορίας που είναι υπεύθυνα, και να εξηγήσουμε τις αλλαγές που παρατηρούνται σε εντοπισμένες περιοχές για μικρές χρονικές κλίμακες", λέει ο Håkan Svedhem , επιστήμονας του έργου Venus Express της ESA.

"Η ατμοσφαιρική υπερ-περιστροφή της Αφροδίτης είναι ένα από τα μεγαλύτερα ανεξήγητα μυστήρια του Ηλιακού Συστήματος. Τα αποτελέσματα αυτά προσθέτουν περισσότερο μυστήριο σε αυτό, καθώς το Venus Express συνεχίζει να μας εκπλήσσει με τις τρέχουσες παρατηρήσεις του για αυτόν τον πλανήτη που παρουσιάζει αυτή τη δυναμική εναλλαγών".