Zwarte gaten

Access the image

Zwarte gaten zijn de vreemdste objecten in het heelal. Een zwart gat heeft geen oppervlak zoals een planeet of een ster. In plaats daarvan is het een gebied in de ruimte waar materie is samengedrukt en ineengestort. Deze rampzalige instorting zorgt ervoor dat er een enorme hoeveelheid massa in een ongelooflijk klein gebied wordt geconcentreerd. De zwaartekracht is in dit gebied zo sterk dat niets eraan kan ontsnappen, zelfs licht niet.

We kunnen zwarte gaten niet zien, maar we weten dat ze bestaan omdat ze invloed hebben op nabijgelegen stof, sterren en sterrenstelsels. Veel ervan zijn omringd door schijven materiaal. De schijven draaien er als een draaikolk omheen en worden enorm heet. Ook geven ze röntgenstralen af.

Zwarte gaten zijn er in veel verschillende afmetingen. Veel van hen zijn maar een paar keer groter dan de zon. Deze zwarte gaten van ‘sterrenmassa’ worden gevormd wanneer een zware ster, ongeveer tien keer zwaarder dan de zon, zijn leven eindigt in een supernova-explosie. Wat er nog van de ster over is – nog steeds een paar massa’s van de zon – stort in tot een gebied met maar een paar kilometer doorsnee.

De meeste sterrenstelsels, waaronder de melkweg, hebben supermassieve zwarte gaten in hun middelpunt. Die zijn misschien wel miljoenen of miljarden keren zwaarder dan onze zon. Supermassieve zwarte gaten geven energie aan actieve sterrenstelsels en oeroude sterrenstelsels, die quasars worden genoemd. Quasars kunnen honderden keren helderder zijn dan zelfs de grootste gewone sterrenstelsels.

Objecten die in zwarte gaten vallen, worden letterlijk tot hun breekpunt uitgerekt. Als een astronaut te dicht bij een zwart gat zou komen en erin zou worden gezogen, zou door de overweldigende zwaartekracht uit elkaar worden getrokken.

Laatst aangepast 25 januari 2011