Europa na rzecz pogody kosmicznej

Dotychczasowymi efektami programu ESA Space Situational Awareness są przede wszystkim wysokiej jakości pomiary, prognozy, ostrzeżenia czy specjalistyczne analizy. Jest ich blisko 60. Do końca przyszłego roku zespoły Agencji, które pracują przy projektach dotyczących pogody kosmicznej, stworzą ich ponad 140.

Wiele z  nich używa napływających w czasie rzeczywistym danych dotyczących aktywności Słońca i powodowanych przez nią zmian w środowisku wokół Ziemi, w atmosferze i na powierzchni.

Surowe dane są zbierane przez dużą i rozrastającą się sieć czujników naziemnych oraz kosmicznych. Są one dostarczane przez sieć Centrów Usług Specjalistycznych, które zostały stworzone przez ESA w celu łączenia i rozwijania istniejącej infrastruktury w państwach członkowskich.

„Centra łączą wiedzę specjalistyczną na temat pogody kosmicznej oraz możliwości dostępne na poziomie krajów”, mówi Alexi Glover odpowiedzialny w ESA za rozwój sieci.

„To źródło dużej wartości dodanej nie tylko dla naszych państw członkowskich i ich gospodarek, ale też dla całej Europy”.

Obserwując pogodę kosmiczną

Pogoda kosmiczna może mieć wpływ na wiele sektorów europejskiej gospodarki, od telekomunikacji i transmisji danych, po wiercenia, badania eksploracyjne, nawigację oraz dystrybucję energii (to ostatnie zwłaszcza na wyższych szerokościach geograficznych).

Słońce wywołuje „burze” wewnątrz Ziemskiej magnetosfery, gdy gigantyczne erupcje zachodzące w zewnętrznej atmosferze naszej gwiazdy, tzw. koronalne wyrzuty masy (CME), opływają naszą planetę. Ostatnie wielkie zdarzenie miało miejsce w 2012 roku, ale minęło Ziemię. Mniejsze CME regularnie docierają do naszej planety i wpływają na przebieg działań gospodarczych.

ESA rozpoczęła badanie tych zjawisk w 2009 w ramach ogólnoeuropejskiego projektu monitorowania, analizy i ostrzegania przed pogodą kosmiczną.

Budowa solidnej europejskiej sieci

„Obecna rozbudowa sieci, połączonej przez Centrum ESA ds. Koordynacji Pogody Kosmicznej w Brukseli, przynosi owoce po wielu latach pracy”, powiedział Juha-Pekka Luntama, menedżer ESA ds. pogody kosmicznej.

Udział w obserwacjach Słońca ma także satelita ESA Proba-2. W niedalekiej przyszłości w przestrzeń kosmiczną zostaną wysłane instrumenty na satelitach partnerów ESA, zaś sama Agencja bada możliwość stworzenia dedykowanej misji ostrzegającej przed koronalnymi wyrzutami masy oraz innymi zdarzeniami pogody kosmicznej.

W 2016 roku sieć pogody kosmicznej w ESA rozrośnie się do ponad 140 zróżnicowanych produktów, mających zastosowania naukowe i przedoperacyjne, w ramach 39 usług oferowanych dla użytkowników.

Pogoda kosmiczna a biznes

„Rozwój pierwszych w Europie usług opartych na pogodzie kosmicznej cieszy się coraz większym uznaniem. Stwarza też możliwości rynkowe, których nie byliśmy w stanie przewidzieć jeszcze parę lat temu”, dodaje Luntama.

Poza zastosowaniami komercyjnymi i instytucjonalnymi wskazuje on na możliwości wykorzystania informacji o pogodzie kosmicznej przez deweloperów, którzy mogliby użyć danych napływających w czasie rzeczywistym w sektorze turystycznym. Przykładowo wiele skandynawskich hoteli oraz organizatorów wypraw chciałoby oferować wyjazdy z przewidywalną obserwacją zorzy polarnej.