In België gebouwde kunstmaan Proba helpt bij ontwikkeling van nieuwe sensoren
Meer dan 40 onderzoekers uit heel Europa trotseerden in juli helse temperaturen en kwamen samen in het hete droge hart van Spanje, een gebied dat drie keer opeenvolgend werd waargenomen door de camera CHRIS aan boord van de in België gebouwde kunstmaan Proba.
De onderzoekers zijn afkomstig uit 11 instituten in vijf Europese landen en wilden er gegevens verzamelen, die tegelijk werden bekomen op de grond, vanuit de lucht en vanuit de ruimte. Op die manier is het mogelijk de volgende generatie te ontwikkelen van sensoren voor de waarneming van de aarde.
De plaats van samenkomst was de testsite Barrax, een wetenschappelijk goed gekend landbouwgebied in La Mancha. Gedurende drie intensieve en bijzonder lange dagen verzamelden de onderzoekers in situ gegevens, terwijl sensoren vanuit de lucht waarnemingen uitvoerden en verschillende aardobservatiesatellieten boven hun hoofden passeerden.
Te land, in de lucht, vanuit de ruimte
Het onderzoek kreeg de naam Spectra-Barrax Campaign (SPARC). Het tegelijk verwerven van gegevens over een bepaalde streek op de grond, vanuit de lucht en vanuit de ruimte maakt deel uit van voorbereidend onderzoek in verband met de Earth Explorer-missie Spectra van ESA.
Spectra moet een zogenaamde hyperspectrale camera meevoeren die licht met groter detail dan ooit kan ontrafelen in de verschillende spectrale banden. De camera zal op een klein beweeglijk platform worden geplaatst zodat hij zijn doelen onder verschillende hoeken in beeld kan brengen.
Op die manier zal hij een massa informatie opleveren, belangrijk om de gewassen in kaart te brengen en de hoeveelheid en gezondheidstoestand van de vegetatie op het aardoppervlak na te gaan.
"SPARC was een unieke gelegenheid om verschillende kritieke aspecten van een dergelijke hyperspectrale missie na te gaan", aldus Remo Bianchi van de ESA-vestiging ESRIN bij Rome in Italië. "Zo simuleerden we producten van satellietbeelden, de ontwikkeling en validatie van algoritmen die opnamen omzetten in kaarten van biofysische parameters en testten we methoden om de effecten van de atmosfeer in de beelden te corrigeren."
Proba passeert
De onderzoekers werkten van half zeven 's ochtends tot negen uur 's avonds en bekeken met radiosondes, bevestigd aan ballons, atmosferische gegevens, de straling van de zon, aërosols in de atmosfeer en de kenmerken van de vegetatie. Het Duitse DLR voerde ondertussen met vliegtuigen gedtailleerde waarnemingen uit met de sensoren HYMAP en ROSIS.
Tegelijk voerde ook de door het Belgische bedrijf Verhaert gebouwde ESA-sonde Proba waarnemingen uit met zijn Compact High Resolution Imaging Spectrometer (CHRIS). Proba passeerde het gebied drie keer in drie dagen.
Operationele levensduur verlengd
Proba werd in oktober 2001 gelanceerd en was bedoeld om nieuwe technologieën demonstreren. Zijn operationele levensduur als aardobservatiesatelliet voor de waarneming van het milieu werd ondertussen verlengd. De keuze van Barrax had te maken met het feit dat Proba drie dagen na elkaar het gebied passeerde. Proba draait in zo'n baan om de aarde dat een bepaald gebied twee of drie dagen na elkaar kan bestreken worden.
Bij het project waren ook nog sensoren aan boord van andere satellieten betrokken zoals MERIS aan boord van de ESA-aardobservatiesatelliet Envisat. Ook de SEVIRI-camera aan boord van de weersatelliet Meteosat Second Generation 1 (MSG 1) leverde beelden.
Referentie
SPARC was een groot succes en volgens wetenschappelijk coördinator Malcolm Davidson van ESTEC zullen de bekomen gegevens een referentie zijn voor verschillende studies de komende jaren. "Ze zullen de ontwikkeling van toekomstige hyperspectrale sensoren ondersteunen die onder verschillende hoeken waarnemingen kunnen uitvoeren, zoals de Spectra-missie." De gegevens moeten nu nog verder verwerkt en geanalyseerd worden en de eerste resultaten worden in november in Valencia (Spanje) voorgesteld.
