Γαλαξίες νεκρώνονται στη διάρκεια μαινόμενων καταιγίδων
Oι τελευταίες καταγραφές από το υπέρυθρο παρατηρητήριο της ESA Herschel απεικονίζουν ισχυρούς ανέμους να πνέουν από μακρινούς γαλαξίες απογυμνώνοντάς τους από μόρια και άτομα. Οι επιστήμονες υποπτεύονταν ότι αυτές οι εκροές αεριών μπορεί να στερούν από τους γαλαξίες τα στοιχεία που είναι απαραίτητα για το σχηματισμό νέων αστέρων.
Οι μαινόμενοι αυτοί άνεμοι έχουν κάτι το ασυνήθιστο. Η ταχύτητα με την οποία πνέουν υπολογίστηκε ότι ξεπερνάει τα 1.000 km/s, δηλαδή είναι έως 10.000 φορές μεγαλύτερη από την ταχύτητα του ανέμου που αναπτύσσεται στο κέντρο ενός ανεμοστρόβιλου στην επιφάνεια της Γης.
Αυτή είναι η πρώτη φορά που τόσο ισχυροί άνεμοι έχουν παρατηρηθεί σε περισσότερους από ένα γαλαξίες. Η ανακάλυψη αυτή έχει ιδιαίτερη επιστημονική σημασία, επειδή νέοι αστέρες γεννιούνται σε περιοχές όπου συγκεντρώνεται μοριακό αέριο, και οι εκροές μοριακού αερίου στερούν από το γαλαξία τις πρώτες ύλες που είναι απαραίτητες για το σχηματισμό νέων αστέρων.
...κάποιοι γαλαξίες χάνουν το σύνολο του μοριακού αερίου που είναι απαραίτητο για τη γέννηση νέων αστέρων σε ένα εκατομμύριο χρόνια...
«Με το παρατηρητήριο Herschel έχουμε τη δυνατότητα να μελετήσουμε με κάθε λεπτομέρεια τις εκροές μοριακού αερίου και να κατανοήσουμε το ρόλο τους στην εξέλιξη ενός γαλαξία,» δήλωσε ο Eckhard Sturm από το Max-Planck-Institut für extraterrestrische Physik στη Γερμανία, που ηγήθηκε της επιστημονικής αυτής μελέτης.
Ο Δρ Sturm και οι συνεργάτες του χρησιμοποίησαν παρατηρήσεις από το επιστημονικό όργανο Photodetector Array Camera & Spectrometer (PACS) με το οποίο είναι εξοπλισμένο το Herschel για να μελετήσουν 50 συνολικά γαλαξίες. Η δημοσίευση των πρώτων αποτελεσμάτων τους εστιάζεται, ωστόσο, σε έξι γαλαξίες.
Κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι οι ισχυροί άνεμοι έχουν την πηγή τους στην εκπομπή ακτινοβολίας και σωματιδίων από νεαρούς αστέρες ή από το κρουστικό κύμα που δημιουργείται μετά το θάνατο ηλικιωμένων αστέρων με μία υπερκαινοφανή έκρηξη. Διαφορετικά, μπορεί να δημιουργηθούν καθώς ύλη στροβιλίζεται γύρω από τη μελανή οπή που βρίσκεται στο κέντρο του γαλαξία.
Οι ισχυρότεροι άνεμοι φαίνεται να πηγάζουν από γαλαξίες με λαμπρούς «ενεργούς πυρήνες», όπου μία γιγαντιαία μελανή οπή τρέφεται με αέριο και αστέρες που την περιβάλλουν. Ο Δρ Sturm και οι συνεργάτες του δοκιμάζουν το σενάριο αυτό και σε άλλους γαλαξίας. Τα αποτελέσματα της μελέτης αυτής θα μπορούσαν να βοηθήσουν να βρεθεί μία εξήγηση για το πως σχηματίζονται οι ελλειπτικοί γαλαξίες.
Οι ελλειπτικοί γαλαξίες χαρακτηρίζονται από μεγάλους αριθμούς αστέρων και έχουν παύσει να παράγουν νέους αστέρες, γιατί τα αποθέματά τους σε μοριακό αέριο έχουν εξαντληθεί.
Καθώς μικρότεροι γαλαξίες αλληλεπιδρούν μεταξύ τους και τελικά συγχωνεύονται, περισσότερη ύλη προσφέρεται στην μελανή οπή η οποία βρίσκεται στον πυρήνα του νέου γαλαξία που δημιουργείται και αρχίζει να μεγαλώνει. Σαν αποτέλεσμα του ισχυρού ανέμου ο οποίος πνέει απομακρύνοντας το μοριακό αέριο και εμποδίζοντας τη δημιουργία νέων αστέρων, ο γαλαξίας παίρνει ελλειψοειδής μορφή.
«Προσφέροντας μία λεπτομερή εικόνα της συνεχής εκροής ύλης, το Herschel μας έχει προσφέρει στοιχεία που τόσο καιρό οι επιστήμονες αναζητούσαν για τις διεργασίες στο εσωτερικό των γαλαξιών που καθορίζουν την μετάπειτα εξέλιξή τους,» σημειώνει ο Göran Pilbratt, ένας από τους επιστήμονες της ESA που εργάζεται στο πρόγραμμα Herschel.
