XMM-Newton: ESA’s röntgensatelliet

XMM-Newton

Access the image

ESA’s XMM-Newton röntgensatelliet is het grootste observatorium in de ruimte dat ooit in Europa is gemaakt. Hij woog bij lancering bijna 4 ton, is 10 meter lang en heeft met uitgeklapte zonnepanelen een spanwijdte van 16 meter. De wafeldunne, met een goudlaagje bedekte spiegels vangen energierijke röntgenstraling op uit heel het heelal en de gevoelige camera's zien veel maar dan eerdere röntgensatellieten.

XMM-Newton werd op 10 december 1999 met een Europese Ariane 5-raket de ruimte ingebracht. De satelliet werd in een ongebruikelijke baan van 48 uur rond de aarde gebracht, op een afstand die varieerde tussen 7.000 kilometer en 114.000 kilometer. De missie heette eerst alleen XMM: X-ray Multi-Mirror Later is hij XMM-Newton genoemd, ter ere van de Britse wetenschapper Sir Isaac Newton.

Access the image

De bedoeling was dat de satelliet twee jaar actief zou zijn, maar XMM-Newton verkeert nog altijd in goede gezondheid. Nu doet hij in elk geval tot eind 2014 nog dienst. Dit opmerkelijke observatorium heeft allerlei hemellichamen bestudeerd, van kometen en planeten in ons zonnestelsel tot superzware zwarte gaten en ontploffende sterren verder weg in het heelal. In de 14 jaar dat hij werkzaam is geweest, heeft de satelliet ruim een half miljoen bronnen van röntgenstraling ontdekt. Dat is twee keer zoveel als er voorheen bekend waren.

Deze ontdekkingen waren mogelijk dankzij het geavanceerde ontwerp. Omdat röntgenstralen dwars door gewone spiegels gaan, bestaat elk van de drie cilindervormige telescopen van XMM uit 58 spiegels met een gebogen oppervlak die om elkaar heen zijn gelegd. De inkomende röntgenstraling wordt via het oppervlak van de spiegels op twee soorten instrumenten geconcentreerd die zijn uitgerust met ccd-detectoren (te vergelijken met die in een digitale camera). Met een optische camera kunnen astronomen hun doelen heel precies bepalen.

Zuletzt geändert 24 Oktober 2013

mascot bouncing ball - all kids sizes

Ruimtevaartuigen van ESA